Της Αντιγόνης Μιχοπούλου από το περιοδικό Hot Doc
Οι χαρακτηρισμοί που κατά καιρούς έχουν ακουστεί για το συγκεκριμένο έργο ποικίλουν. Άλλοι το λένε γεφύρι της Άρτας, άλλοι το χαρακτηρίζουν σκανδαλώδες, άλλοι βαρέλι χωρίς πάτο. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι χαρακτηρισμοί έχουν προκύψει δικαιωματικά. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι το περίφημο κτηματολόγιο είναι το έργο που έχει σταματήσει να χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκά κονδύλια, καθώς στους διαδρόμους της Κομισιόν ψιθυρίζεται εδώ και χρόνια η σκανδαλώδης διαχείριση των χρημάτων σε συνδυασμό με την πολύ αργή εξέλιξή του, ενώ υπολογίζεται ότι έχει κοστίσει ήδη γύρω στο 1,5 δισ. ευρώ χωρίς να έχει ολοκληρωθεί…
Το 1996 χρονολογείται ο πρώτος νόμος ίδρυσης του κτηματολογίου της χώρας. Από τότε, το φιλόδοξο έργο έχει φιλοξενηθεί σε προεκλογικά σποτ και έχει αποτελέσει δέσμευση όλων των υπουργών ΠΕΧΩΔΕ που πέρασαν την τελευταία 20ετία. Η πρώτη “θύελλα” για το έργο έσκασε επί υπουργίας Κώστα Λαλιώτη, στις αρχές του 2000, όταν ο Μισέλ Μπαρνιέ, ο αρμόδιος επίτροπος, σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε σε έλληνες δημοσιογράφους, μιλά για κακοδιαχείριση και ζητά τα ευρωπαϊκά κονδύλια που έχουν διατεθεί πίσω. Ο κ. Μπαρνιέ, σε δηλώσεις του, ανέφερε ότι θα ζητηθεί από την Ελλάδα να επιστρέψει κοινοτικούς πόρους- πρόκειται για 17,5 δισ. δρχ.- προκειμένου η Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο χρηματοδότησης του Κτηματολογίου από το Γ ‘ ΚΠΣ. Η εξέλιξη αυτή θα συνοδευτεί με την κατάθεση ενός νέου επιχειρησιακού προγράμματος για το Κτηματολόγιο, την αξιοπιστία του οποίου θα εξετάσουν διεθνείς εμπειρογνώμονες, διορισμένοι από την Ε.Ε. Επίσης, η ένταξη του Κτηματολογίου στο Γ ‘ ΚΠΣ (μέχρι το 2006) θα χρηματοδοτηθεί με περισσότερους πόρους από τον ελληνικό προϋπολογισμό, ενώ οι συμβάσεις που θα γίνουν θα αφορούν αποκλειστικά νέα τμήματα εργασιών και όχι παλιά.
Κύκλοι του ΠΕΧΩΔΕ, ωστόσο, ανέφεραν ότι η Κομισιόν δεν έθεσε ποτέ θέμα κατασπατάλησης, αλλά μόνο θέμα καθυστερήσεων. Τα χρόνια περνούσαν, οι δεσμεύσεις για ολοκλήρωση του έργου γύρω στο 2010 είχαν καταγραφεί ακόμα και στα ενημερωτικά φυλλάδια της εταιρίας, ενώ η χρηματοδότηση είχε ήδη διακοπεί και οι κυβερνήσεις έψαχναν κονδύλια για την συνέχιση του έργου. Το αποτέλεσμα είναι ότι, 20 χρόνια μετά, η Ελλάδα ακόμα προσπαθεί να αποκτήσει το βασικό εργαλείο αποτίμησης και αξιοποίησης της περιουσίας της γης κι ακόμα δεν έχει τελειώσει η χαρτογράφηση.
Το “ανάποδο” έργο
Δασολόγοι αναφέρουν στο Hot Doc ότι από την αρχή το έργο αυτό ξεκίνησε ανάποδα, καθώς, ενώ επιβάλλεται από την νομοθεσία να οριστεί πρώτα η δημόσια περιουσία με δασικούς χάρτες και με την χαρτογράφηση του αιγιαλού, αυτό παρακάμπτεται σκόπιμα από τις διοικήσεις του κτηματολογίου, με αποτέλεσμα ό,τι μένει αδήλωτο από τους ιδιώτες να αποτελεί τελικά δάσος και αιγιαλό. Αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδόν το 55% της δασικής επικράτειας έχει χαρτογραφηθεί, ωστόσο οι χάρτες δεν έχουν κυρωθεί, διευκολύνοντας έτσι τους καταπατητές να κατασκευάζουν ένα “δάσος με σπίτια” μέσα στις δημόσιες δασικές εκτάσεις. Όπως αναφέρουν οι δασολόγοι, όσο δεν αναρτώνται οι χάρτες, τα δεδομένα αλλάζουν. Υποψίες κινεί ακόμη το γεγονός ότι έχουν ολοκληρωθεί και οι δασικοί χάρτες από τις περιοχές της Πελοποννήσου που το 2007 κάηκαν, αλλά και οι περιοχές Natura, ωστόσο ούτε αυτοί οι χάρτες κυρώθηκαν, αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή στους καταπατητές ώστε να ακολουθήσουν ανενόχλητοι τα σχέδια τους ακόμα και σε περιβαλλοντικά προστατευόμενες περιοχές. Πάντως, οι δασολόγοι έχουν προσφύγει στο ΣτΕ και αναφέρουν ότι η έκδοση των επίμαχων υπουργικών αποφάσεων με τις οποίες ξεκινά η διαδικασία κτηματογράφησης σε ορισμένες περιοχές της χώρας, χωρίς να έχει καταρτιστεί δασολόγιο, ή έστω δασικοί χάρτες, είναι αντίθετη προς τις διατάξεις του άρθρου 24 του συντάγματος και του άρθρου 27 του νόμου 2664/1998 που αφορά το Εθνικό Κτηματολόγιο. Η υπόθεση αναμένεται να εξεταστεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας τον Φεβρουάριο.
Την ίδια ώρα ερωτήματα προκαλεί και το γεγονός ότι, από την εποχή υπουργίας του Γιώργου Σουφλιά, παραμένει στα συρτάρια μελέτη για τον αιγιαλό, η οποία δεν έχει πάρει την έγκριση από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Με λίγα λόγια μπορεί το Κτηματολόγιο από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του να είχε μια οσμή σκανδάλου, ωστόσο ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε ούτε από επώνυμες καταγγελίες ούτε από αυτεπάγγελτη έρευνα της εισαγγελίας με αφορμή τα δεκάδες δημοσιεύματα αλλά και τη διακοπή της χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά κονδύλια.
Έτσι οι ψίθυροι παρέμειναν ψίθυροι και επί δεκαετίες, διοικήσεις, μελετητικές εταιρίες και υπουργοί κάθονται στο ίδιο τραπέζι και μοιράζονται την πίτα. Άλλωστε, αυτό αποτελεί και επίσημη δήλωση του πρώην διευθύνοντος συμβούλου της ΕΚΧΑ ΑΕ κ. Καλουδιώτη, ο οποίος με επιστολή του είχε δηλώσει ότι ο υπουργός κ. Μανιάτης, σε συνεργασίες που είχαν, έφερνε μαζί του και ανάδοχους ώστε να παίρνουν από κοινού αποφάσεις. Ήταν η εποχή που ο υπουργός προχώρησε στην εκδίωξη του. Βέβαια ούτε αυτή η επώνυμη δήλωση δεν κινητοποίησε την δικαιοσύνη, ώστε να ερευνήσει τι ακριβώς συμβαίνει πίσω από τις πόρτες του υπουργικού γραφείου.
Το κτηματολόγιο 4ης γενιάς
Στις αρχές του Οκτώβρη του 2013, ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιάννης Μανιάτης δηλώνει ότι θα προκηρυχθούν 28 νέα έργα κτηματογράφησης, προϋπολογισμού 572 εκατ. ευρώ, τα οποία θα αφορούν περισσότερους από 4.000 προκαποδιστριακούς ΟΤΑ, από τους 5.700. Η νέα προκήρυξη, με την οποία ουσιαστικά ξεκινά η νέα γενιά κτηματογράφησης, αφορά 16 εκατ. δικαιώματα, δηλαδή το 42% του συνόλου των δικαιωμάτων και θα καλύπτει το 65% της ελληνικής επικράτειας, δηλαδή περίπου 86 εκατ. στρέμματα, δηλώνει ο πρώην υπουργός σε συνέντευξη τύπου.
Σύμφωνα με τις τότε δηλώσεις του υπουργού Μανιάτη, το κόστος της επένδυσης ήταν διασφαλισμένο και θα καλυπτόταν από ιδίους πόρους του Κτηματολογίου (στο ταμείο του έχει σήμερα περί τα 250 εκατ. ευρώ), από το πρόγραμμα της ψηφιακής σύγκλισης (έχουν δεσμευθεί 130 εκατ. ευρώ), καθώς και από κονδύλια του ΕΣΠΑ. Μάλιστα όπως είχε πει τότε ο κ. Μανιάτης, είχε στα χέρια του γραπτή δέσμευση του υπουργού Ανάπτυξης, κ. Κωστή Χατζιδάκη, για την χρηματοδότηση του Κτηματολογίου από το νέο ΕΣΠΑ. Ωστόσο, ένα χρόνο μετα, στην Επιτροπή Εμπορίου της Βουλής, ο κ. Μανιάτης αναφέρει ότι το ταμείο είναι μείον. Έτσι, το έργο είναι έτοιμο να τιναχτεί στον αέρα, με τους μηχανικούς να λένε ότι η μνημονιακή υποχρέωση να ολοκληρωθεί το έργο το 2020 αποτελεί όνειρο απατηλό. Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ μιλώντας στο Hot Doc τόνισε “Στα 17 χρόνια εργασιών έως σήμερα δαπανήθηκαν περισσότερα από 1 δισ. ευρώ κι έχει καταγραφεί μόνο το 17% της χώρας, δεν έχει ολοκληρωθεί ούτε ένα από τα 23 προγράμματα κτηματογράφησης που ξεκίνησαν, ενώ αφέθηκαν στους καταπατητές εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα. Είναι χαρακτηριστική η παραδοχή της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας ότι, τα ακίνητα που φέρονται ως “κατεχόμενα” ανέρχονται σε 28.300 και καλύπτουν συνολική επιφάνεια 403.000 στρέμματα και ανάλογης έκτασης είναι τα “άγνωστου ιδιοκτήτη”, μεγάλο μέρος των οποίων θα αλωθεί κι αυτό από επίδοξους καταπατητές.”
Μια καταγγελία με πολλά ερωτηματικά
Μια καταγγελία ισπανικής εταιρίας για προσυμφωνημένες εκπτώσεις, αναγκάζει τον πρόεδρο του Κτηματολογίου να εισηγηθεί την ακύρωση των επίμαχων συμβάσεων. Συγκεκριμένα, η καταγγελία προς την ΕΚΧΑ έχει γίνει από την εταιρία Tragsatec, η οποία κατέθεσε προσφορές για 3 από τους 24 διαγωνισμούς. Στην επιστολή, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι οι ίδιες εταιρίες που είχαν αναλάβει την κτηματογράφηση συγκεκριμένων περιοχών, προσφέροντας έκπτωση από 23% έως 25%, οι ίδιες εταιρίες σε άλλες περιοχές προσέφεραν έκπτωση 1,683%. Η συγκεκριμένη επιστολή μιλάει για πιθανή συνεννόηση των διαγωνιζόμενων, ωστόσο προκαλεί ερωτήματα το γεγονός ότι η επιστολή δεν έχει σταλεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού από την καταγγέλλουσα εταιρία, κάτι που ισχυροποιεί πληροφορίες του Hot Doc που μιλούν για “στημένη” καταγγελία ώστε να τιναχτεί το έργο στον αέρα και να αποτελέσει μονόδρομο η ανάθεσή του σε ιδιώτες.
Το Hot Doc επεδίωξε επανειλημμένα να να επικοινωνήσει με τη νομική υπηρεσία της ισπανικής εταιρίας, ωστόσο κανείς δεν ήταν διατεθειμένος να απαντήσει. Στα επαναλαμβανόμενα τηλεφωνήματα στην εταιρία Tragsatec, ο ένας πέταγε το μπαλάκι στον άλλο, με αποτέλεσμα να μην λάβουμε ποτέ καμία απάντηση. Η αντιμετώπιση αυτή αφήνει υπόνοιες για την στάση της εταιρίας, η οποία εμφανίζεται στην επιστολή ως θιγμένη χωρίς ωστόσο να ακολουθεί όλες τις διαδικασίες που της προσφέρει ο νόμος για να δικαιωθεί.
Η ιδιωτικοποίηση
Τοπογράφοι αναφέρουν ότι τόσο ο θόρυβος που έχει προκληθεί από την ισπανική εταιρία όσο και η τακτική του υπουργείου, να αφήσει το έργο να κατρακυλήσει στο γκρεμό, έχουν ως σκοπό την ανάθεση του κτηματολογίου σε ιδιώτες. Αυτό το εγχείρημα άλλωστε είχε ξεκινήσει από τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου, ο οποίος ως υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, είχε ζητήσει τις συμβουλές Ολλανδών για την διαχείριση του Κτηματολογίου. Ωστόσο η κοινή λογική λέει ότι καμιά ξένη εταιρία δεν θέλει να αναλάβει αυτό το δαιδαλώδες έργο σε αυτό το σημείο. Το ιδανικό για μια εταιρία που θέλει να έχει κέρδη, είναι να αναλάβει να στήσει και να λειτουργήσει τα κτηματολογικά γραφεία, τα οποία θα υποκαταστήσουν τα υποθηκοφυλακεία και τα οποία θα προσφέρουν στον επιχειρηματία κέρδη εκατοντάδων εκατομμυρίων.
Οι ιδιώτες θα ζητάνε και… ρέστα
Κάτι που δεν έχει αναφερθεί ποτέ και αφορά την κοινή λογική είναι ότι το ανταποδοτικό τέλος για κάθε ακίνητο που κτηματογραφείται και εντάσσεται στο σύστημα του Εθνικού Κτηματολογίου είναι 35 €, που χρησιμεύουν ως προκαταβολή για την εγγραφή του ακινήτου. Όταν ολοκληρωθούν οι μελέτες κτηματογράφησης και η περιοχή του ακινήτου ενταχθεί πλήρως στο Εθνικό Κτηματολόγιο (μετά από 5 χρόνια για τους ιδιοκτήτες κατοίκους εσωτερικού και 8 χρόνια για τους ιδιοκτήτες κατοίκους εξωτερικού, όπως ορίζει ο πρόσφατος νόμος), τότε, για την πρώτη εγγραφή – όπως λέγεται – θα εκδοθεί χρηματικός κατάλογος προκειμένου να πληρώσουν οι ιδιοκτήτες και να αποκτήσουν τον τίτλο του Εθνικού Κτηματολογίου, ποσό που αντιστοιχεί στο 1‰ (ένα τοις χιλίοις) της αντικειμενικής αξίας αυτού. Εαν επιλέξουμε ένα ακίνητο 2 στρεμμάτων εκτός σχεδίου, με αντικειμενική αξία 10.000 € (αγρός δηλαδή χωρίς καλλιέργεια), τότε το 1‰ είναι 10€, δηλαδή θα πρέπει να δοθούν και 25 ευρώ πίσω. Αν στην παραπάνω περίπτωση υπάρχουν και συνιδιοκτήτες, τότε καταλαβαίνει κανείς ότι ο υπολογισμός των οικονομικών πόρων της ΕΚΧΑ ΑΕ για τις εισπράξεις για το έργο είναι εντελώς λάθος, αφού δεν έχουν συνυπολογίσει όλες τις παραμέτρους. Να ξεκαθαρίσουμε ότι η παραπάνω δεν αποτελεί μία μεμονωμένη περίπτωση. Είναι εκατοντάδες χιλιάδες οι περιπτώσεις για όλη την χώρα και ιδίως για την ύπαιθρο, που αυτή τη στιγμή υπολείπεται για να κτηματογραφηθεί, καθώς είναι αυτές οι περιοχές που περιλαμβάνονται στις μελέτες του τελευταίου διαγωνισμού, που εκκρεμούν οι αναθέσεις. Έτσι όλα αυτά τα χρήματα, που κατά καιρούς έχουν ανακοινώσει οι ηγεσίες του Κτηματολογίου και το υπουργείο και που υπολογίζονται ως έσοδα, τελικά θα χρειαστεί να επιστραφούν.
ΚατηγορίεςΚτηματολόγιο
Αφήστε μια απάντηση