Στα πλαίσια της πολύχρονης ενασχόλησης μας (5 έτη) με την εφαρμογή του Καν.995/2010 και παρακολουθώντας διεξοδικά τις διαδικασίες εφαρμογής του στην Ελλάδα, με την ιδιότητα του εν δυνάμει Οργανισμού Παρακολούθησης (η εταιρεία ΟΙΚΟΔΑΣΟΣ Ε.Π.Ε που κοινοποιεί το κείμενο έχει υποβάλλει αίτηση στην Ε.Ε.) θα θέλαμε να παραθέσουμε τις επισημάνσεις-απόψεις μας με την προσδοκία ότι θα συμβάλλουν θετικά στην ορθολογικότερη προσαρμογή των εμπλεκόμενων φορέων (εποπτικές αρχές & φορείς) στις απαιτήσεις του Κανονισμού.
Αρχικά, θεωρούμε σημαντική και αξιέπαινη την προσπάθεια των αρμόδιων αρχών:
- ∆ιεύθυνση Προγραµµατισµού και ∆ασικής Πολιτικής της Γενικής ∆ιεύθυνσης Ανάπτυξης και Προστασίας ∆ασών & Αγροπεριβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ως η Αρµόδια Κεντρική Αρχή
- ∆ιευθύνσεις ∆ασών των Αποκεντρωµένων ∆ιοικήσεων της χώρας,
- ∆/νσεις Συντονισµού και Επιθεώρησης ∆ασών,
σχετικά με την ενημέρωση και την υλοποίηση δράσεων που απαιτούνται για την άμεση εφαρμογή των κατ’ ομολογία πολύπλοκων διατάξεων των εγκυκλίων ή αποφάσεων της Ε.Ε.
Η διαδικασία αυτή, σε επίπεδο επικοινωνιακό κρίνεται αρκετά αποδοτική, αφού ουσιαστικά προσέφερε μία συνεχή παροχή πληροφοριών σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, που λειτούργησε δραστικά για την ενεργοποίηση των φορέων εκμετάλλευσης & εμπόρων, που σταδιακά προβαίνουν στην μερική προσαρμογή που απαιτείται.
Η εναρμόνιση μας με την εφαρμογή του Κανονισμού και η έρευνα των αντίστοιχων δράσεων στις χώρες της Ε.Ε., μας οδήγησαν στην εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτων που τα παραθέτουμε συνοπτικά με την προσδοκία ότι θα τύχουν θετικής διερεύνησης και ενασχόλησης από τους αρμοδίους ώστε να επιτευχθεί η πληρέστερη διαχείριση του θέματος.
Έτσι, εξετάζοντας τις ανακοινώσεις των αρμόδιων φορέων που δημοσιεύθηκαν ή αναρτήθηκαν στις ιστοσελίδες παρατηρούμε ότι αρχικά διαφαίνεται μία στοχοθετημένη ενημέρωση για την εγγραφή των υπόχρεων στα Μητρώα φορέων εκμετάλλευσης ή εμπόρων χωρίς να υπάρχει καμία αναφορά για την υποχρέωση των φορέων να εφαρμόσουν ένα σύστημα δέουσας επιμέλειας κάτι που είναι ο βασικός στόχος του Κανονισμού.
Η διαδικασία αυτή έχει αποδώσει την πεποίθηση ότι με μία απλή εγγραφή ολοκληρώνονται οι υποχρεώσεις του φορέα και δεν απαιτείται καμία άλλη ενέργεια (λανθασμένη 100% ερμηνεία κατά την άποψη μας).
Αναφέρουμε ενδεικτικά εδώ ότι σύμφωνα με την παράγραφο με τίτλο σύστημα δέουσας επιμέλειας της εγκυκλίου με αριθμ. πρωτ. 134382/5229/30-12-2015 «Κανονισμός Ξυλείας – Θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής»: Ο Κανονισμός ξυλείας προβλέπει (άρθρο 4, παρ.2) ότι οι φορείς εκμετάλλευσης στην Ευρώπη που διαθέτουν ξυλεία στην αγορά της ΕΕ για πρώτη φορά πρέπει να ασκούν «δέουσα επιμέλεια». Δηλαδή να χρησιμοποιούν πλαίσιο διαδικασιών και μέτρων, καλούµενο στο εξής «σύστημα δέουσας επιμέλειας» (σύμφωνα µε το άρθρο 6).
Η διαδικασία αυτή υπόκειται σε ελέγχους σύμφωνα με το άρθρο 5 της απόφασης 134627/5835/23-12-2015 όπου αναφέρεται: «Οι αρμόδιες περιφερειακές αρχές διενεργούν ελέγχους σε Οργανισμούς Παρακολούθησης, σε Φορείς Εκμετάλλευσης και σε Εμπόρους. Ειδικότερα:
…………………………..
β) Σε Φορείς Εκμετάλλευσης οι έλεγχοι διενεργούνται είτε βάσει περιοδικά αναθεωρούμενου προγράμματος και με γνώμονα τον κίνδυνο, είτε εκτάκτως βάσει σχετικών πληροφοριών, όπως αναφέρεται στο άρθρο 10 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 995/2010.
…………………………
γ) Σε Εμπόρους οι έλεγχοι διενεργούνται είτε βάσει περιοδικά αναθεωρούμενου προγράμματος και με γνώμονα τον κίνδυνο, είτε εκτάκτως βάσει σχετικών πληροφοριών, και αποσκοπούν στην διαπίστωση της τήρησης των εκ μέρους τους υποχρεώσεων διατήρησης πληροφοριών για την ιχνηλασιμότητα της ξυλείας και των προϊόντων της, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 995/2010.».
Συνεχίζοντας, σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 3 “Ποινικές και διοικητικές κυρώσεις (σύμφωνα με το άρθρο 19, παράγραφοι 1 και 2 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 995/2010)”, «οποιοσδήποτε Φορέας Εκμετάλλευσης ή Έμπορος ξυλείας τιμωρείται με πρόστιμο από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ μέχρι πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ, εφόσον παραβαίνει ή παραλείπει να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις που ορίζονται
στο άρθρο 4 παρ. 2 “Ο Κανονισµός ξυλείας προβλέπει ότι οι φορείς εκμετάλλευσης στην Ευρώπη που διαθέτουν ξυλεία στην αγορά της ΕΕ για πρώτη φορά πρέπει να ασκούν «δέουσα επιµέλεια». ∆ηλαδή να χρησιµοποιούν πλαίσιο διαδικασιών και µέτρων, καλούµενο στο εξής «σύστηµα δέουσας επιµέλειας»,
άρθρο 3 Κάθε φορέας εκμετάλλευσης διατηρεί και αξιολογεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα το σύστημα δέουσας επιμέλειας που χρησιμοποιεί, εκτός εάν ο φορέας εκμετάλλευσης χρησιμοποιεί σύστημα δέουσας επιμέλειας οργανισμού παρακολούθησης που αναφέρεται στο άρθρο 8.
και στο άρθρο 5 – Υποχρέωση ιχνηλασιμότητας – Οι έμποροι πρέπει να μπορούν, σε ολόκληρη την αλυσίδα προμήθειας, να προσδιορίζουν:
α) τους φορείς εκμετάλλευσης ή τους εμπόρους που προμήθευσαν την ξυλεία και τα προϊόντα ξυλείας· και
β) όπου έχει εφαρμογή, τους εμπόρους στους οποίους έχουν διαθέσει ξυλεία και προϊόντα ξυλείας. Οι έμποροι πρέπει να διατηρούν τις πληροφορίες που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο για μια πενταετία, τουλάχιστον, και να τις διαθέτουν στις αρμόδιες αρχές όποτε τους ζητηθεί.
Η βασική αυτή αναφορά των εγκυκλίων εφαρμογής και των εφαρμοστικών διατάξεων του Καν.995/2010, ουσιαστικά αποτελεί και το μοναδικό μέσο εφαρμογής και εποπτείας των Αρμοδίων αρχών που καλούνται πέραν του ρόλου της καταγραφής να συνδράμουν και ως εποπτεύουσες αρχές εφαρμογής ενός συστήματος παρακολούθησης διασφάλισης νομιμότητας προέλευσης ξύλου ή προϊόντων. Ο ρόλος αυτός εκτιμάται ότι είναι δυσχερής αφού στις διατάξεις εφαρμογής δεν υπάρχουν ακριβείς και πλήρεις καθορισμένες αναφορές ή υποδείγματα τι θα ελεγχθεί από τους αρμόδιους υπαλλήλους, που θα καθορίζει την ύπαρξη και την σωστή εφαρμογή ενός συστήματος δέουσας επιμέλειας, αλλά από την άλλη πλευρά ή ανυπαρξία του προσδίδει την πιθανότητα επιβολής κυρώσεων. Το συγκεκριμένο θέμα θεωρούμε ότι χρήζει ενός επανακαθορισμού ή αποσαφήνισης, άμεσα ώστε να υπάρχει μία ξεκάθαρη δόμηση της διαδικασίας εποπτείας & ελέγχου που θα μειώσει τις πιθανές διαφορετικές παρερμηνείες ανά φορέα και την αποτροπή φαινομένων καταγγελιών χωρίς νομική υπόσταση. Ενδεικτική πρόταση είναι η προσθήκη ενός άρθρου στο νομοσχέδιο για τους δασικούς συνεταιρισμούς, όπου η εποπτική αρχή θα επιβάλλει στους φορείς εκμετάλλευσης, την υποβολή κατά την εγκατάσταση τους σε κάθε δασοπονική μονάδα
- ένα δελτίο – τεχνική έκθεση με τα χαρακτηριστικά και τα βασικά στοιχεία του συστήματος δέουσας επιμέλειας που χρησιμοποιούν (διαδικασίες, ελέγχους, υπεύθυνος, έντυπα κ.λ.π.)
- ενός πιστοποιητικού (εάν χρησιμοποιούν σύστημα δέουσας επιμέλειας από Οργανισμό Παρακολούθησης).
Η επιλογή αυτή, θα συνδράμει στον άμεσο έλεγχο χωρίς προστριβές και την αποφυγή ελέγχων στην έδρα του φορέα, όπως και την εφαρμογή της νομοθεσίας χωρίς αντικρουόμενες δράσεις. Επιλεκτικά σας αναφέρουμε τις αντιφάσεις που παρατηρούνται καθημερινά:
- ότι ενώ τα Δασαρχεία εγκαθιστούν τους Δασικούς Συνεταιρισμούς στις δασοπονικές μονάδες κατ΄ εφαρμογή του Π.Δ. 126, οι Δ/νσεις Δασών θα πρέπει να προβούν στον έλεγχο των Δασικών Συνεταιρισμών, εάν διατηρούν σύστημα δέουσας επιμέλειας κάτι που ισχύει από την ήμερα δημοσίευσης της εγκυκλίου και όχι όπως η μη εγγραφή στο Μητρώο που έχει προθεσμία εως 26 Ιουνίου. Δηλαδή με την γνώση ότι κανείς δασικός συνεταιρισμός δεν διαθέτει σύστημα δέουσας επιμέλειας ακόμη, η μία υπηρεσία κρίνει νόμιμο τον φορέα και η άλλη σε περίπτωση καταγγελιών ή καθορισμένου ελέγχου θα επιβάλλει πρόστιμο για μη συμμόρφωση στις διατάξεις του Καν. 995/2010.
- Τα δασαρχεία ή Δ/νσεις δασών θα διενεργήσουν διαδικασίες μερικής ή τελικής επιθεώρησης και άδεια διακίνησης ξύλου στην αγορά σε φορέα, που εάν ελεγχθεί από την Δ/νση Δασών ή την οικεία ∆/νση Συντονισµού και Επιθεώρησης ∆ασών θα θεωρηθεί παράνομος.
Δηλαδή έχουμε το εξής παράδοξο: επιτρέπετε η δραστηριότητα ενός φορέα από την μία αρχή που σε επικείμενο έλεγχο της Δ/σας αυτής αρχής είναι παράνομος.
Φυσικά, δεν θεωρούμε ότι η ευθύνη της επισφαλούς αυτής εφαρμογής του Καν. 995/2010 επιβαρύνει τους υπαλλήλους που έχουν αναλάβει την εφαρμογή των διατάξεων του, αλλά ουσιαστικά παρατηρείται ένα κενό αφού σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει νομική βάση που:
- να μην επιτρέπει τα Δασαρχεία να εγκαταστήσουν φορέα χωρίς την υποβολή ένδειξης ή πιστοποιητικού εφαρμογής συστήματος δέουσας επιμέλειας κάτι που θα ήταν το ορθολογικότερο,
- όπως και τις Δ/νσεις Δασών ως εποπτεύουσες αρχές να μην εγκρίνουν αυτήν την εγκατάσταση
Ολοκληρώνοντας, θεωρούμε ότι μετά την ολοκλήρωση των εγγραφών στα Μητρώα πρέπει να υπάρξει μία δραστική και πολυσυμμετοχική διερεύνηση και καταγραφή των απόψεων (αρμόδιων αρχών, φορέων και οργανισμών παρακολούθησης) και η σύνταξη μίας έκθεσης όπου θα τεκμηριώνονται οι αντιφάσεις και οι δυσκολίες εφαρμογής του Καν. 9995/2010 η οποία θα υποβληθεί στο ΥΠΕΚΑ για την αλλαγή ή τροποποίηση των διατάξεων για την επίτευξη πληρέστερης και ορθολογικότερης δυνατότητας αντιμετώπισης του θέματος.
Η σύνταξη του παρόντος, δεν διεκδικεί την αναγνώριση ή αποδοχή του απόλυτα σωστού ή ορμητικά ανέγγιχτου εγχειρήματος, αλλά στόχο έχει να δημιουργήσει την βάση για μία δημιουργική διερεύνηση ανοιχτή και αποδεχόμενη κάθε τεκμηριωμένη κριτική ή διόρθωση.
Δημήτριος Καλέσης
http://oikodasos.gr
ΚατηγορίεςΔασικά Προϊόντα, Δασική Υπηρεσία, Υλοτομίες
Αφήστε μια απάντηση