Γράφει ο Στέφανος Βογιατζής,
Δασοπόνος, MSc. in International Environmental Conventions
Στην επικαιροποιημένη «κόκκινη λίστα» που εκδόθηκε από τη Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) αναφέρονται 59.508 είδη της πανίδας και χλωρίδας, από τα οποία τα 19.625 έχουν χαρακτηριστεί ως απειλούμενα. Η κατάταξή τους στην κατηγορία αυτή σημαίνει ότι ο πληθυσμός αυτών έχει μειωθεί σημαντικά, με κίνδυνο να εξαφανιστούν από τον πλανήτη αν δεν ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα. Ένας από τους βασικούς παράγοντες της μείωσης του πληθυσμού τους είναι η μεγάλη εμπορευσιμότητα. Τα είδη αυτά έχουν σημαντική ζήτηση στην αγορά και κατά συνέπεια χρηματική αξία. Έτσι, το εμπόριο και η εκμετάλλευση των απειλούμενων ειδών της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας βρίσκεται στο επίκεντρο της άχαρης σχέσης μεταξύ της προστασίας της βιοποικιλότητας στο πλαίσιο της αειφορικής διαχείρισης των φυσικών πόρων και της ληστρικής εκμετάλλευσής τους από τον άνθρωπο.
Οι επιστημονικοί φορείς εντόπισαν το πρόβλημα πολλές δεκαετίες πριν. Η παγκόσμια κοινότητα πείστηκε από τη δεκαετία του ΄60 για την ανάγκη λήψης μέτρων και κανόνων προστατευτικής διαχείρισης των ειδών αυτών που να πληρούν τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά και να εξυπηρετούν εν μέρει ζωτικές ανάγκες πτωχών ανθρώπων στον πλανήτη. Ιστορικά, το εμπόριο των άγριων ζώων και φυτών έχει να επιδείξει αρνητικές μόνον επιδράσεις στους βιολογικούς πόρους. Από την άλλη μεριά όμως, η δραστηριότητα αυτή έχει συνεισφέρει σημαντικά στην ικανοποίηση των αναγκών επιβίωσης κάποιων δύσμοιρων ανθρώπων που κατοικούν σε συγκεκριμένες περιοχές υπανάπτυκτων χωρών. Ρυθμιστής των θεμάτων αυτών είναι η Διεθνής Σύμβαση για το Εμπόριο των Ειδών της Άγριας Πανίδας και της Αυτοφυούς Χλωρίδας (CITES / The Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora). Πρόκειται για μια συνθήκη, μεταξύ του συνόλου σχεδόν των κυβερνήσεων του πλανήτη, με στόχο να εξασφαλιστεί ότι το διεθνές εμπόριο ειδών και δειγμάτων της άγριας φύσης δεν θα απειλήσει την επιβίωσή τους.
Είναι γεγονός ότι στο παράνομο εμπόριο διακινούνται εκατομμύρια άγρια φυτά και ζώα που βρίσκονται στη κόκκινη ζώνη ή στις παρυφές της, με κύκλο εργασιών δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία δειγμάτων που εμπορεύονται, όπως ζωντανά ζώα, τρόφιμα, φάρμακα σύγχρονα και παραδοσιακά, ξυλεία από απειλούμενα είδη δέντρων και σπάνια ζώα με τελικό προορισμό την αιχμαλωσία, σε οικίες, ενυδρεία, ζωολογικά πάρκα, και περιφερόμενα «τσίρκο». Από τον κύκλο των δειγμάτων δεν εξαιρούνται οι επιστημονικές συλλογές, τα «σουβενίρ», τα τρόπαια και άλλα συναφή προϊόντα και παράγωγα που προέρχονται από απειλούμενα ζώα και φυτά. Η διακίνησή τους επιτρέπεται μόνον όταν πιστοποιείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες η νόμιμη απόκτησή τους και πραγματοποιείται σύμφωνα με τις διατάξεις της CITES που επιβάλει την έκδοση ειδικών αδειών εξαγωγής και εισαγωγής αντίστοιχα από τις χώρες προέλευσης και προορισμού.
Επειδή τα απειλούμενα είδη της άγριας φύσης έχουν μεγάλη ζήτηση στην αγορά, το αντικείμενο αυτό έχει αποτελέσει πόλο έλξης για πολλές παράνομες δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, έχουν εισχωρήσει, πέραν των άλλων και πολλοί λαθρέμποροι, με αποτέλεσμα να πωλούνται εκατομμύρια δειγμάτων κατά παράβαση των διατάξεων της διεθνούς σύμβασης CITES, του αντίστοιχου κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Council Regulation EC No.338/97 κ.λ.π.), αλλά και της σχετικής εθνικής νομοθεσίας που υποχρεωτικά έχουν θεσπίσει τα κράτη – μέλη. Εκτιμάται ότι το παράνομο εμπόριο της άγριας πανίδας και χλωρίδας είναι υπεύθυνο για την απώλεια του 40% των ειδών που εξαφανίζονται. Οι ενδεικτικές τιμές που παραθέτονται πιο κάτω μαρτυρούν το μέγεθος του εμπορικού ενδιαφέροντος που καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση. Εκπαιδευμένα γεράκια πωλούνται μέχρι και είκοσι χιλιάδες δολάρια το ένα, το δέρμα λεοπάρδαλης μέχρι εξήντα χιλιάδες, εσάρπες από μαλλί Θιβετιανής αντιλόπης τριάντα πέντε χιλιάδες το κιλό, συγκεκριμένα είδη παπαγάλου μέχρι σαράντα χιλιάδες, ο κάκτος Candelabra (κηροπήγιο) μέχρι επτά χιλιάδες, η περουβιανή πεταλούδα μέχρι τρεις χιλιάδες και κάποια είδη άγριας ορχιδέας μέχρι δύο χιλιάδες δολάρια. Η πορεία που διαγράφουν τα λαθραία δείγματα ξεκινάει κατά κανόνα από τις πτωχές υπανάπτυκτες, αλλά και από κάποιες αναπτυσσόμενες χώρες, με τελικό προορισμό τα οικονομικά εύρωστα κράτη της Ευρώπης, της Βορείου Αμερικής και την Ιαπωνία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια από τις μεγαλύτερες σε όγκο και ποικιλία αγορά σε ζώα και φυτά που προστατεύονται από τη διεθνή σύμβαση CITES. Η Ελλάδα, παρότι θεσμικά έχει θωρακιστεί για τον έλεγχο του εμπορίου των απειλούμενων ειδών, στην πράξη συμβαίνει το αντίθετο. Το έλλειμμα που παρουσιάζεται εντοπίζεται στην επιβολή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου. Αυτό δεν είναι καθόλου δύσκολο να το διαπιστώσει κανείς στις πύλες εισόδου (αεροδρόμια, λιμάνια, τελωνεία), σε πολλά καταστήματα πώλησης ειδών και δειγμάτων της άγριας φύσης, ακόμη και στις λαϊκές αγορές. Η Ελλάδα, ως κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει τη θεσμική και την ηθική υποχρέωση να ανταποκριθεί κατά τον καλύτερο τρόπο στην πιστή εφαρμογή των κανόνων προστασίας της απειλούμενης άγριας ζωής ενδημικής ή εισαγόμενης στην επικράτειά της. Η υποχρέωση αυτή δεν αποτελεί εσωτερικό της μόνον πρόβλημα, αλλά η πλημμελής εφαρμογή έχει σημαντικές επιπτώσεις και στους εταίρους της, αφού με την ίδια συνθήκη έχει αναλάβει και την υπεύθυνη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επικράτειά της και μάλιστα έχει δηλώσει διεθνώς συγκεκριμένες πύλες εισόδου ειδών της άγριας φύσης. Στην περίπτωση που κάποια είδη και δείγματα απειλουμένων ειδών εισχωρήσουν παρανόμως, στη συνέχεια μετακινούνται ελεύθερα μεταξύ των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εθνική επιδίωξη κατά συνέπεια είναι να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην επιβολή των διατάξεων της υπόψη διεθνούς σύμβασης στις πύλες εισόδου, με την αναβάθμιση και εξειδίκευση των επιβαλλόμενων ελέγχων.
Υ.Γ. Για τους τυχόν δύσπιστους προτείνεται μια βόλτα καλοπροαίρετης περιέργειας στο κέντρο της Αθήνας, σε καταστήματα ένδυσης (γούνες), υπόδησης (δέρματα φιδιών, ερπετών), πώλησης «σουβενίρ» με ιδιαίτερη έμφαση στο ελεφαντοστούν, στα pet shops, αλλά και στη λαϊκή στο Σχιστό.
.
.
Δημοσιεύτηκε στο dasarxeio.com | 26.01.2017
.
.
.
ΚατηγορίεςΆγρια Ζωή
Αφήστε μια απάντηση