(Φωτογραφία από το αρχείο του Στέφανου Βογιατζή)
.
Γράφει ο Στέφανος Βογιατζής,
Δασοπόνος, MSc. in International Environmental Conventions
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι Πέρσες ζητούσαν «γῆν καί ὕδωρ» από τους αντίπαλους λαούς ως σύμβολο παράδοσης και παραχώρησης κάθε δικαιώματος, ακόμα και να αποφασίζουν αυτοί για τη ζωή τους. Σύμφωνα με την οντολογική θεωρία των τεσσάρων στοιχείων, ο κόσμος δομείται θεμελιακά από τέσσερα βασικά στοιχεία που είναι η φωτιά, ο αέρας, το νερό και η γη (έδαφος). Η αειφόρος διαθεσιμότητα των ζωτικής σημασίας φυσικών πόρων καθορίζει τη βιωσιμότητα των ανθρώπων και των άλλων έμβιων οργανισμών. Η ανθρώπινη λειτουργία και διαχείριση των στοιχείων αυτών είναι καθοριστικής σημασίας για την αειφορία, διαφορετικά υπονομεύεται η διαθεσιμότητά τους. Κατά συνέπεια κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη ορθής πλανητικής στρατηγικής προστασίας και διαχείρισης των φυσικών πόρων. Έτσι, αν και κάπως καθυστερημένα, το έτος 1992, η Διάσκεψη Κορυφής του Pío ενέκρινε σειρά δηλώσεων σχετικά με την προστασία του εδάφους και των υδάτινων πόρων. Αξίζει να σημειωθεί ιδιαίτερα, ότι τα κράτη – μέλη κατέληξαν σε κοινή αποδοχή του ορισμού για την έννοια της «αειφόρου ανάπτυξης», εγκρίθηκαν νομικά δεσμευτικές συνθήκες με θέμα την αλλαγή του κλίματος, τη βιοποικιλότητα και αργότερα την ερημοποίηση. Αναγνωρίζεται πλέον η σχέση που συνδέει την ερημοποίηση, με τη φτώχεια, την ασφάλεια των τροφίμων, την απώλεια της βιοποικιλότητας και την αλλαγή του κλίματος. Κεντρικός στόχος η πρόληψη και ο περιορισμός της υποβάθμισης των εδαφών. Η εφαρμοζόμενη διαχείριση των υδάτινων πόρων κρίθηκε ανεπαρκής και ζητήθηκαν νέα αυστηρότερα μέτρα. Τα τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεσήμανε ότι, η απώλεια εδάφους και η υποβάθμιση της γονιμότητας απειλούν την αειφόρο ανάπτυξη, επειδή περιορίζουν τη βιωσιμότητα των γεωργικών γαιών και για το λόγο αυτό πήρε συγκεκριμένα μέτρα. Επικύρωσε μάλιστα και νέα αυστηρότερη στρατηγική για τη διαχείριση των υδάτων εκδίδοντας σχετική Οδηγία με απαίτηση στο εξής κάθε κράτος – μέλος να υποβάλλει αξιόπιστα περιοδικά στοιχεία σχετικά με το υδάτινο ισοζύγιο.
Η γεωγραφική θέση, το ανάγλυφο και η στενότητα γόνιμης γεωργικής γης τοποθετούν την Ελλάδα σε πιο δύσκολη θέση, συγκριτικά με άλλες χώρες, αναφορικά με την αντιμετώπιση των έντονων προβλημάτων λειψυδρίας και διάβρωσης εδαφών με αποτέλεσμα η προστασία και διαχείριση των φυσικών αυτών πόρων να απαιτεί και πρόσθετα ειδικά μέτρα.
Σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τίτλο «Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων στην Ελλάδα» παρατηρείται αναποτελεσματική διαχείριση των υδάτινων πόρων, με συνέπεια το υδατικό αποτύπωμα κατανάλωσης της Ελλάδας να είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο. Σε αρκετές περιοχές της χώρας (Θεσσαλία, Αττική, Νησιά Αιγαίου κ.ά.) η προσφορά αδυνατεί να καλύψει επαρκώς τη ζήτηση, ιδιαίτερα κατά την θερινή περίοδο. Η μη αποτελεσματική διαχείριση των υδάτινων πόρων δημιουργεί σημαντικά προβλήματα και θα δημιουργήσει πολύ πιο σοβαρά προσεχώς αν δεν ληφθούν άμεσα τα κατάλληλα διαρθρωτικά μέτρα. Ο αγροτικός τομέας στην Ελλάδα, είναι μακράν ο μεγαλύτερος καταναλωτής υδατικών πόρων, απορροφώντας το 86% της συνολικής κατανάλωσης. Με την παρούσα παραγωγική και τεχνολογική δομή παρουσιάζει χαμηλή προστιθέμενη αξία ανά κυβικό μέτρο κατανάλωσης νερού και εμφανίζει σημαντικά περιθώρια εξοικονόμησης υδάτινων πόρων.
Στα ελεγχόμενα συστήματα, τα καλλιεργήσιμα εδάφη προορίζονται για να παράγουν τροφή, ζωοτροφές και ίνες, αγαθά που έχει ανάγκη η κοινωνία. Το έδαφος, λόγω του μεγάλου φάσματος των ζωτικών λειτουργιών που εκτελεί, είναι καθοριστικής σημασίας για την αειφορία. Ωστόσο απειλείται ολοένα και περισσότερο από πολλές και ποικίλες ανθρώπινες δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η μακροπρόθεσμη διαθεσιμότητα και κατά συνέπεια η βιωσιμότητά του. Στις εργασίες του 6ου Διεθνούς Συνεδρίου της European Society for Soil Conservation που διοργάνωσε το Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας αναφέρθηκε ότι «στην Ελλάδα το ζήτημα της υποβάθμισης των καλλιεργούμενων εδαφών χαρακτηρίζεται σοβαρό. Το 8% των γεωργικών εδαφών (3 εκατ. στρέμματα επί συνόλου 40 εκατ.) έχει «χαθεί» τα τελευταία 40 χρόνια». «Βλέπαμε τη γη σαν μια πλουτοπαραγωγική πηγή χωρίς να νοιαζόμαστε για την αειφορική διαχείριση των εδαφών», επισήμανε ο καθηγητής Εδαφολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κ. Κοσμάς.
Είναι καιρός πλέον το αρμόδιο υπουργείο να ενεργοποιηθεί πιο αποτελεσματικά για τους συγκεκριμένους φυσικούς πόρους, αφού η βιωσιμότητά τους αμφισβητείται. Άμεση λήψη αντικινήτρων, αλλά και αναδιάρθρωση καλλιεργειών αναφορικά με τις «ποτιστικές» εκμεταλλεύσεις που απαιτούν μεγάλες ποσότητες νερού, όπως καλλιέργειες καλαμποκιού, βαμβακιού, βιομηχανικής ντομάτας, τεύτλων και άλλων. Επιτάχυνση ενεργειών για τον καθορισμό και οριοθέτηση των μορφών χρήσεως γης. Είναι προκλητική η ενέργεια να δίδονται και σήμερα ακόμη άδειες εγκατάστασης φωτοβολταικών πάρκων σε καλλιεργήσιμα εδάφη, ακόμη και στη μέση του κάμπου, όταν υπάρχουν σε αφθονία κατάλληλες άγονες εκτάσεις! Το αρμόδιο υπουργείο διαθέτει αρκετά σημαντικά στελέχη για να σχεδιάσουν και να επιβάλουν τα απαιτούμενα μέτρα, με ολιστική προσέγγιση και αναπροσδιορισμό των χρήσεων των φυσικών πόρων, έτσι ώστε να δρουν συμβατά με τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επικρατούν και να παρέχουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφορική διαχείριση των ζωτικών αυτών στοιχείων της φύσης.
.
.
Δημοσιεύτηκε στο dasarxeio.com | 03.10.2017
.
.
.
ΚατηγορίεςΠεριβάλλον
Αφήστε μια απάντηση