Δημήτριος Η. Παπαστερίου,
Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ
Ι. Το δασικό φαινόμενο είναι φαινόμενο ζωής. Και υγείας, αξίας του ανθρώπου και αναπτύξεως της προσωπικότητάς του. Η εξέλιξή του στην Ελλάδα ακολούθησε τις ενσωματώσεις ελληνικών εδαφών στο Ελληνικό Βασίλειο. Οι ποικίλες ρυθμίσεις του προβάλλουν μια διαπάλη, που ανάγεται, μέσω των ποικίλων διακλαδώσεών της (λ.χ. επεμβάσεις σε δάση, αποψίλωση δασών), σε ιδιόρρυθμο τεχνικό, νομικό και κοινωνικό ζήτημα. Αν είχα χαρακτηρίσει τη νομοθετική παραγωγή του Κτηματολογικού Δικαίου εκρηκτική, η αντίστοιχη του Δασικού Δικαίου είναι εξωφρενική. Στο επίκεντρο του δασικού φαινομένου βρίσκεται η συνταγματική επιταγή για προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων.
Η διείσδυση του Κτηματολογικού Δικαίου στο Δασικό Δίκαιο είναι ένα από τα πολύ σημαντικά νομικά γεγονότα των τελευταίων δεκαετιών, αρχής γενομένης από τη σύσταση του ΟΚΧΕ, το 1986. Η εισαγωγή του δικαίου της κτηματογραφήσεως (με το ν. 2308/1995) και η ακολουθούσα θέση σε ισχύ του ν. 2664/1998, που σηματοδότησε την έναρξη ισχύος του σταδίου λειτουργίας του Κτηματολογίου, άσκησαν και εξακολουθούν να ασκούν σοβαρότατες επιδράσεις στο δασικό φαινόμενο. Μεταξύ πολλών άλλων, αξίζει να επισημανθούν οι αρχές της δημοσιότητας, της νομιμότητας, της δημόσια πίστης και της ειδικότητας, οι οποίες συλλειτουργούν στο ενιαίο πια πεδίο του κτηματολογικού δασικού γίγνεσθαι.
II. Δε θέλω να αποκλείσω την περίπτωση να υπάρχουν και σήμερα στην Ελλάδα πολλοί, ίσως πάρα πολλοί, που βρίσκουν στη φύση –και στο δάσος– κάτι το αιώνιο. Ωστόσο, η σχέση της σημερινής Πολιτείας και της σημερινής κοινωνίας προς το δασικό πνεύμα δεν είναι σχέση σεβασμού προς το αιώνιο. Την αειφορία και τη βιώσιμη ανάπτυξη, αν δεν τις αγνοούν, δεν τις πονούν. Όταν η Πολιτεία δεν πονάει και όταν η κοινωνία την συγχωρεί, το ελληνικό πνεύμα τραυματίζεται από τις πυρκαγιές και τις αποψιλώσεις· αλλοιώνεται από τους οδυνηρούς συμβιβασμούς· προσβάλλεται από τις συνεχιζόμενες δοκιμασίες, από τις πρόσκαιρες επιλογές. Η ελληνική λέξη «βαρβαρότητα», εντοπισμένη στα δάση και στις δασικές εκτάσεις, είναι αποκαλυπτική: στον Αχελώο και –σε κάποιο βαθμό– στις Σκουριές.
III. Φέρνοντας τον εαυτό μου στη θέση ενός ασήμαντου και ανώνυμου στοιχείου της δασικής ύλης, νοιώθω την οργή του δασικού εδάφους, τον πονεμένο αντίλαλο των φύλλων, την ατέρμονη κίνηση των ριζών να στεριώσουν, τον αργόσυρτο θάνατο του καμένου δένδρου, το τραυματισμένο κλίμα του δάσους, την αγωνία του Προμηθέα να εμφυσήσει ζωή για την επόμενη γενιά.
Βγαίνοντας γρήγορα από αυτό το «δασικό» καβούκι μου, ξαναβρίσκω τη μοναξιά μου, άλλοτε μικρή και άλλοτε μικρότερη, μα πιστή σύντροφο κάθε δημιουργικής αρχής αλλά και κάθε «Αντί Επιλόγου».
IV. Η διαδοχή των γενεών διαθέτει μια ιστορική ενότητα σε συγκεκριμένο τόπο. Από τη γη και τον ουρανό της Ελλάδος δεν μπορεί να αποκοπούν τα δάση και η θάλασσα. Η ιστορική αυτή ενότητα εμπεριέχει αειφορία.
Η ποικιλόμορφη ρύθμιση, που ως ένα ομοιογενές και ομοιόσκοπο σύστημα καλείται να ρυθμίσει το δασικό φαινόμενο, προβάλλει πολυσύνθετη προβληματική. Αναρίθμητες είναι οι διατάξεις που παρελαύνουν, όχι πάντα σύστοιχα, στην πιεστική, μερικές φορές τυραννική, ανάγκη ισοζυγίας μεταξύ αειφορίας και βιώσιμης αναπτύξεως. Δεν πρόκειται για ζεύγος αντιθέτων στο πεδίο των δασών. Αν γίνει δεκτό ότι στη φύση και στην κοινωνία επικρατούν, εναλλασσόμενες, ιεραρχία και διαφοροποίηση, τότε τα μέρη του παραπάνω ζεύγους, αποδίδοντας το καθένα μια θετική και αρνητική αξία, όταν δεν ορθοτομούν εν ισοζυγία, πρέπει να καταλήγουν στην επικράτηση της θετικής αξίας.
Ακόμη και στις ημέρες μας, εξακολουθεί να είναι ζητούμενο η λειτουργική σύνθεσή τους.
Φταίει η εποχή μας;
Όσο και αν φταίει μια εποχή, καθήκον μας είναι να την αγαπούμε¹.
V. Ανατρέχοντας στην ελληνική μυθολογία, συναντούμε τον Προμηθέα να θέλει να σώσει το ανθρώπινο γένος, δίνοντας τεχνητή φωτιά με μια πονηριά, απευθυνόμενη στον απροετοίμαστο Δία. Μια τέτοια αρπαγή της φωτιάς καταδικάζει τους ανθρώπους να εξασφαλίζουν τα προς το ζην με εργασία (μόχθο).
Μεταφέροντας το μύθο στη σημερινή πραγματικότητα, η φωτιά (πανάρχαιο σύμβολο των τεχνικών επιστημών) χρησιμοποιείται και πάλι με πονηριά, απευθυνόμενη στην απροετοίμαστη Πολιτεία, για να ικανοποιήσει συμφέροντα του Επιμηθέα (το αντίπαλο δέος του Προμηθέα).
VI. Αναζητώντας ένα κείμενο που θα συμπύκνωνε μεταφορικά την αειφορία, ως πηγή ζωής στα δάση, είχα την τύχη να σταθώ στο LEO BUSCAGLIA, «Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΦΥΛΛΟΥ ΠΟΥ ΤΟ ΕΛΕΓΑΝ ΦΡΕΝΤΥ, Μια Ιστορία Ζωής για Όλες τις Ηλικίες», 1991, σε απόδοση στα ελληνικά του Μπάμπη Γραμμένου.
«Το φύλλο που το έλεγαν Φρέντυ είχε μεγαλώσει …
Ο Ντάνιελ, το μεγαλύτερο φύλο στο κλωνάρι, εξήγησε στο Φρέντυ ότι το να προσφέρει τον ίσκιο του στους ανθρώπους ήταν ένα μέρος από το σκοπό του.
– «Τι είναι σκοπός;», ζήτησε να μάθει ο Φρέντυ.
– «Ένας λόγος για να υπάρχεις», απάντησε ο Ντάνιελ.
– «Ένας λόγος για να υπάρχουμε είναι να κάνουμε τα πράγματα πιο ευχάριστα για τους άλλους. Ένας λόγος για να υπάρχουμε είναι να δίνουμε τον ίσκιο μας στους γέρους που έρχονται εδώ, δραπετεύοντας από τα σπίτια με την αφόρητη ζέστη. Ένας λόγος για να υπάρχουμε είναι να βρίσκουν τα παιδιά ένα δροσερό μέρος να παίζουν. Να δροσίζουμε με το θρόισμα των φύλλων μας τους εκδρομείς που έρχονται εδώ κι απλώνουν τα πολύχρωμα τραπεζομάντηλά τους για το πικ-νικ. Όλοι αυτοί οι λόγοι είναι για να υπάρχουμε»…
– «Πεθαίνει, ακόμα, και το δέντρο;», ρώτησε ο Φρέντυ.
– «Κάποια μέρα. Υπάρχει όμως, κάτι πιο δυνατό από το δέντρο. Είναι η Ζωή που διαρκεί για πάντα. Όλοι εμείς είμαστε μέρος της Ζωής».
– «Που θα πάμε όταν πεθάνουμε;».
– «Κανένας δεν ξέρει με βεβαιότητα. Αυτό είναι το μεγάλο μυστήριο!».
– «Θα γυρίσουμε πίσω την Άνοιξη;».
– «Εμείς, ίσως, όχι· Η Ζωή, όμως, ναι».
– «Τότε ποιος ήταν ο λόγος για όλα αυτά;», συνέχισε να ρωτά ο Φρέντυ. «Τι χρειαζόταν να βρεθούμε εδώ αφού ήταν να πέσουμε και να πεθάνουμε;».
Ο Ντάνιελ απάντησε με το σίγουρο ύφος του:
– «Ο λόγος ήταν για τον ήλιο και το φεγγάρι. Ήταν για τις ωραίες στιγμές που περάσαμε μαζί. Ήταν για τον ίσκιο, για τους γέρους και τα παιδιά. Ήταν για τα χρώματα το Φθινόπωρο. Ήταν για τις εποχές. Δεν είναι όλα αυτά αρκετά;».
Πρόκειται για ένα κείμενο υπό τον τίτλο «Αντί επιλόγου» με το οποίο έκλεισα ένα πόνημά μου το 2017. Τότε είχαμε την εμπειρία της Ηλείας, όχι της Μάνδρας και ούτε την εμπειρία της καταστροφικής 23 Ιουλίου 2018.
_______________
1. Π. Κανελλόπουλος, Ποίηση και αλήθεια στην Νεοελληνική ζωή, (1989), σ. 83.
.
Δημοσιεύτηκε στο dasarxeio.com | 08.8.2018
.
Διαβάστε επίσης:
– Της ύβρεως ή Κόρος ύβριν τίκτει
– Της κραυγής
– Της Σιωπής
– Μισός αιώνας πράξεων χαρακτηρισμού. Μια διαρκής παρακαμπτήριος
– Το ΑΚ 1057 στα δάση. Ειδοποιία και «οικιστικές πυκνώσεις»
– Δείγματα και Δήγματα αντιπεριβαλλοντικής συμπεριφοράς
– ΠΡΟΔΗΛΑ ΣΦΑΛΜΑΤΑ
– Το ΣτΕ για τις «οικιστικές πυκνώσεις»
– Παρέμβαση για τις «οικιστικές πυκνώσεις»
– ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ: «Οικιστικές πυκνώσεις»
– Στην κυριολεξία και μεταφορικά πυρκαγιές
– Αριστεία και ισότητα στα δάση
– Γούρνες: Φυσικές και νομικές
– Η συνεχιζόμενη ιδέα των πυκνώσεων
– ΟΙΚΙΣΤΙΚΕΣ ΠΥΚΝΩΣΕΙΣ
– ΔΑΣΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΑΠΡ 2017 (I) – Συστηματική παρουσίαση και λίγες παρατηρήσεις
– ΔΑΣΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΑΠΡ 2017 (II) – Συστηματική παρουσίαση και λίγες παρατηρήσεις
– Στην «κοσμογονία» των δασικών χαρτών: Και πάλι βελτιώσεις
– Επανακαθορισμοί στους δασικούς χάρτες
– Αναρτήσεις δασικών χαρτών
– Τάξη στα δάση και έννομη τάξη
ΚατηγορίεςΝομοθεσία
Αφήστε μια απάντηση