Τα καστανοδάση του Αγίου Ορους «εξοπλίζουν» βίλες και ξενοδοχεία σε Μύκονο, Σαντορίνη, Πάρο, Νάξο και στα άλλα νησιά.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ | ΕΘΝΟΣ
Το ξύλο της άγριας καστανιάς, που ευδοκιμεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια σε 70.000 στρ. στο Περιβόλι της Παναγιάς, είναι ιδανικό για ξύλινα δοκάρια και πουλιέται προς 500€/κ.μ.
Τα καστανοδάση φυτρώνουν σε υψόμετρο 400 μέτρων και πάνω -μέχρι τα 1.000 μέτρα- και καλύπτουν τεράστιες εκτάσεις μετά τη Μονή Βατοπεδίου και γύρω από τις μονές Μεγίστης Λαύρας (έχει τα μεγαλύτερα καστανοδάση), Ξενοφώντος, Φιλοθέου, Ιβήρων, Αγίου Παύλου. Μικρότερες εκτάσεις υπάρχουν στη Μονή Βατοπεδίου και Σταυρονικήτα και σχεδόν καθόλου στις Κασταμονίτου, Ζωγράφου και Εσφιγμένου. Οι μοναχοί χαρακτηρίζουν την άγρια καστανιά ως «ευλογημένο δέντρο», γιατί δεν χρειάζεται καθόλου φροντίδα, υλοτομούν όσα δέντρα φτάσουν σε επιθυμητό ύψος, γύρω στα 5-6 μέτρα, ενώ φύονται νέα βλαστάρια χωρίς οι ίδιοι να κάνουν κάτι.
Οπως οι καλλιέργειες της καστανιάς, έτσι και τα καστανοδάση του Αγίου Ορους επλήγησαν από το έλκος της καστανιάς, την ασθένεια που έχει αποδεκατίσει τεράστιους καστανεώνες στη γειτονική Ιταλία και αποτελεί μάστιγα για την καλλιέργεια σε όλη την Ευρώπη.
Ο δασολόγος-φυτοπαθολόγος, τακτικός ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης Στέφανος Διαμαντής, ο άνθρωπος που έχει… θεραπεύσει τους ελληνικούς καστανεώνες, ανέλαβε με την ομάδα του να εμβολιάσει και τα καστανοδάση του Αγίου Ορους. Η βιολογική καταπολέμηση του έλκους της καστανιάς είχε αποτέλεσμα και σταδιακά αποκαταστάθηκε το 70% των δασών, ενώ σήμερα το ποσοστό έχει ξεπεράσει το 90%.
«Η ιδιαιτερότητα στα καστανοδάση του Αγίου Ορους είναι ότι αφενός είναι τεράστιες εκτάσεις και αφετέρου σε μεγάλα υψόμετρα, χωρίς καθόλου πρόσβαση. Αυτό που κάναμε με σχετική ευκολία στους καστανεώνες σε όλη τη χώρα, στον Αθω ήταν εξαιρετικά δύσκολο, κυρίως το να φτάσουμε στα πληγέντα δέντρα, και έτσι μας πήρε περισσότερο χρόνο» λέει στον «Αγρότη» ο κ. Διαμαντής. Η ασθένεια του έλκους της καστανιάς προκαλείται από τον μύκητα Cryphonectria και είναι γνωστή στους επιστήμονες εδώ και χρόνια. Εξαιτίας της εξαφανίστηκε η αμερικανική καστανιά σε διάστημα μόλις 45 χρόνων (1904-1950) και αποδεκατίστηκαν οι καλλιέργειες στην Ιταλία τη δεκαετία του ’70, ενώ η γειτονική χώρα επλήγη και τα τελευταία χρόνια με ανυπολόγιστη καταστροφή. Πρόκειται για μια ασθένεια φλοιού.
Το έλκος εμφανίζεται στα κλαδιά και στον κορμό και εξελίσσεται γρήγορα, νεκρώνοντας σταδιακά το δέντρο. Η βιολογική καταπολέμηση της ασθένειας συνίσταται στην τοποθέτηση μιας ειδικής πάστας με υπομολυσματικά συστατικά, τα οποία καθηλώνουν το έλκος και υποβαθμίζουν την ασθένεια. Σταδιακά ο φλοιός επανέρχεται και το δέντρο διασώζεται.
«Το «εμβόλιο» είναι γνωστό στη Γαλλία από τη δεκαετία του 1970, το 1980 εφαρμόστηκε σε βελτιωμένη έκδοση στην Ιταλία και αργότερα στην Ελλάδα. Εμείς μπορούμε να υπερηφανευόμαστε ότι έχουμε το πιο αποτελεσματικό «εμβόλιο» και η ίαση που πετυχαίνουμε οδηγεί στην εξάλειψη της ασθένειας. Τα αποτελέσματα της επέμβασης είναι ορατά σε 1-2 χρόνια για τα εμβολιασμένα δέντρα και σε 4-5 χρόνια για όλο το καστανόδασος ή τον καστανεώνα» εξηγεί ο κ. Διαμαντής.
Η Ελλάδα έχει βελτιώσει την τεχνογνωσία στη βιολογική καταπολέμηση, η οποία συνίσταται στην εργαστηριακή παρασκευή υπομολυσματικού υλικού, στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης, και στη συνέχεια εγκατάστασή του στη φύση με εμβολιασμό των προσβεβλημένων δέντρων. Η φύση, που βοηθά στη διασπορά της ασθένειας μέσω της βροχής και του υδρονέφους, συμβάλλει μετά τον εμβολιασμό στη μετάδοση από δέντρο σε δέντρο του υπομολυσματικού υλικού.
Τα καστανοδάση του Αγίου Ορους είναι αυτοφυή και μόνο ξυλεύονται, οι καρποί είναι μικροί και στυφοί και δεν τρώγονται. Οπως αναφέρει ο κ. Διαμαντής, στον Αθω χρησιμοποιείται η αγιορείτικη μέθοδος της αποψιλωτικής υλοτομίας.
Σε κάθε στρέμμα υλοτομούνται τα μεγάλα δέντρα και αφήνονται 4-5, τα οποία μένουν για άλλα 20-25 χρόνια προκειμένου να δώσουν πιο χοντρή ξυλεία, πιο ανθεκτική και για πιο βαριές κατασκευές. Οι ρίζες βλασταίνουν γρήγορα και σε έναν χρόνο τα νέα δέντρα μπορούν να φτάσουν σε ύψος κοντά στα 2 μέτρα. Στον 6ο ή 7ο χρόνο οι υλοτόμοι καθαρίζουν τις ρίζες για να «πάρουν αέρα» και όταν τα βλαστάρια φτάσουν στα 5-6 μέτρα κόβονται.
«Το ξύλο της άγριας καστανιάς είναι εξαιρετικό και ιδανικό για εξωτερικές κατασκευές, γιατί δεν σαπίζει. Στα νησιά των Κυκλάδων μοσχοπουλιέται η καστανιά του Αγίου Ορους για τις εσωτερικές και εξωτερικές επενδύσεις σε βίλες, ξενώνες και ξενοδοχεία. Δίνει γερά δοκάρια για το εσωτερικό και για τις σκεπές, ενώ είναι απαγορευτικό για καυσόξυλο γιατί πετάει σπίθες» μας λέει ο κ. Διαμαντής.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ
ΚατηγορίεςΔασικά Οικοσυστήματα, Δασικά Προϊόντα
Αφήστε μια απάντηση