Πάρνωνας, μετά την πυρκαγιά του 2007 (EKBY/P. Kakouros)
Πηγή: http://forestlife.gr
Οι πρόσφατες, εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές στην Πορτογαλία και τη Μεσογειακή Γαλλία έφεραν ξανά στο προσκήνιο την αναγκαιότητα αλλαγής της πολιτικής αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, ώστε να επικεντρώνεται από την καταστολή στην πρόληψη. Πρόληψη που δεν περιορίζεται στη διευκόλυνση της καταστολής (έγκαιρος εντοπισμός της πυρκαγιάς, επαρκές δασικό οδικό δίκτυο, οργάνωση εθελοντών κ.λπ.), αλλά είναι αποτέλεσμα πολιτικών που μειώνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης μιας πυρκαγιάς, συμβάλλουν αποφασιστικά στον περιορισμό της καμένης έκτασης και ελαχιστοποιούν τις υπόλοιπες απώλειες, στις οποίες, δυστυχώς, όλο και συχνότερα, περιλαμβάνονται και ανθρώπινες ζωές. Στην Ελλάδα, η σχετική συζήτηση άνοιξε μετά το 2007 και τις τεράστιες, σε μέγεθος και απώλειες, πυρκαγιές της Πελοποννήσου[1].
Με αφορμή τις πυρκαγιές της Πορτογαλίας και της Γαλλίας, το Μεσογειακό Γραφείο του Ευρωπαϊκού Δασικού Ινστιτούτου (EFIMED) δημοσίευσε ενημερωτική ταινία (https://youtu.be/ApwsV0FFoZc?t=164), βασισμένη σε δημοσίευση[2] του 2015, η οποία εστιάζει σε τέσσερα σημεία που σχετίζονται με τις δασικές πυρκαγιές στη Μεσόγειο και μπορούν να αναδειχθούν κλειδιά για την αντιμετώπισή τους:
Η μείωση της παραγωγικής οικονομικής δραστηριότητα στην ύπαιθρο. Η εγκατάλειψη των παραγωγικών δραστηριοτήτων του πρωτογενούς τομέα στην ύπαιθρο της Μεσογείου οδήγησε στην αύξηση της έκτασης και στην πύκνωση των δασών. Σταδιακά, τα ποικιλόμορφα αγροτικά και δασολιβαδικά Μεσογειακά τοπία μεταβλήθηκαν σε συνεχή και ομοιόμορφα δασικά τοπία, με υψηλή ποσότητα καύσιμης ύλης, ευνοώντας την ανάπτυξη δασικών πυρκαγιών μεγάλης έντασης και έκτασης.
Το μεγάλο κόστος καταστολής των δασικών πυρκαγιών. Το κόστος των μέτρων που διευκολύνουν την καταστολή και κατάσβεση φτάνει σε δυσθεώρητα ύψη, απορροφώντας τους ήδη μειωμένους πόρους στήριξης των παραγωγικών τομέων της δασοπονίας. Όσο, μάλιστα η έμφαση θα δίδεται στην αποτελεσματική καταστολή και όχι στην πρόληψη, τόσο θα απαιτούνται πρόσθετες χρηματοδοτήσεις, επιτείνοντας το πρόβλημα.
Η «τέλεια καταιγίδα» δασικών πυρκαγιών. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, σε συνδυασμό με την αύξηση των ευάλωτων σε πυρκαγιές τοπίων, την ολοένα και μεγαλύτερη γειτνίαση δασών και κατοικημένων περιοχών, την υποβάθμιση της αξίας που αποδίδει από το κοινό στα Μεσογειακά τοπία, καθώς και τον μεγάλο αριθμό επεισοδίων πυρκαγιάς δημιουργούν την «τέλεια καταιγίδα» δασικών πυρκαγιών. Ήδη οι ικανότητες καταστολής των δασικών πυρκαγιών σε πολλές χώρες, ακόμα και σε αυτές που διαθέτουν εξελιγμένα εναέρια και επίγεια μέσα, καλά εκπαιδευμένες δυνάμεις καταστολής και επαρκή χρηματοδότηση, βρίσκεται σε οριακό επίπεδο.
Η δασική πολιτική. Απαιτείται μια νέα προσέγγιση δασικής πολιτικής, η οποία θα επιδιώκει την επαναφορά και διεύρυνση της παραγωγικής διαχείρισης των δασών και των δασικών τοπίων, ώστε να μειωθεί η ποσότητα και η συνέχεια της καύσιμης ύλης. Με αυτό τον τρόπο, θα διευκολύνεται η καταστολή, με μειωμένες μάλιστα δαπάνες. Ειδικότερα, είναι σκόπιμη η προώθηση αλυσίδων παραγωγής και ορθής χρήσης τεχνικής ξυλείας, η παραγωγή δασικών μη ξύλινων προϊόντων, η αγροδασοπονία, καθώς και η αναγνώριση και προώθηση των υπηρεσιών οικοσυστήματος. Απαιτείται, με άλλα λόγια, μια προσέγγιση βιοικονομίας, η οποία έχει τη δυνατότητα, όχι μόνο να μειώσει τους κινδύνους πυρκαγιάς, αλλά και να επαναφέρει την ικανότητα των Μεσογειακών δασών να παράγουν εισόδημα.
————
[1] Βλ. π.χ. τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Δασικών Πυρκαγιών στην Ελλάδα σε Καιρό Οικονομικής Κρίσης, (14 Μαΐου 2013, Συνεδριακό Κέντρο του Ευγενιδείου Ιδρύματος, Παλαιό Φάληρο)
[2] http://www.efimed.efi.int/files/images/efimed/virtual_library/reflection_on_the_bioeconomy_1.pdf
ΚατηγορίεςΔασικά Οικοσυστήματα, Δασική Πολιτική, Πυρκαγιές - Αναδασώσεις
οσο υποπτες ειναι οι πυρκαγιες αλλο τοσο υποπτο ειναι γιατι δεν ασχολουνται με την τεχνιτη βροχη επισυναπτω το αρθρο του Δρ, Α. Π. Πεππας ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ
το σχολιο μου θα ειναι ενα αρθρο απο το τει πειραια του Δρ, Α.Π.Πεππας…. ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ
Μικροί όλοι θυμόμαστε τις εποχές να αλλάζουν διακριτά μεταξύ τους, βλέποντας τις διαφορές κατά τις εναλλαγές και τις όποιες συνοδευμένες καταστάσεις στο περιβάλλον και τις εργασίες που γίνονταν. Για παράδειγμα, την άνοιξη έβλεπες τη φύση να ανθίζει και να έρχονται τα χελιδόνια. Το Πάσχα με το σούβλισμα και ψήσιμο του αρνιού. Με την αλλαγή της άνοιξης, ο ερχομός του καλοκαιριού να φέρνει σιγά-σιγά το κιτρίνισμα στα χόρτα και την εμφάνιση των φρούτων της εποχής και τα μπάνια στη Γκάτζα (ανέμελες διακοπές κάτω από τις ελιές και το ψάρεμα-τι ταξίδι και αυτό με τη βεζίνα-βάρκα!) ή καθημερινά με τα πόδια ή τα ζα μας στο νεκροταφείο ή τον ταρσανά, στη Λάρυμνα. Το φθινόπωρο, με τον τρύγο των αμπελιών, τα πρωτοβρόχια, το άνοιγμα των σχολείων, το όργωμα των χωραφιών και την αναχώρηση των χελιδονιών. Μετά ερχόταν ο χειμώνας με τα χιόνια, τις γιορτές των Χριστουγέννων, τα γλυκά και τις πρώτες διακοπές στα σχολεία. Αχ, πόσο αναπολούμε όλες αυτές τις εποχές, σε εκείνα τα χρόνια που όλα άλλαζαν σύμφωνα με τις αρχές του Δημιουργού μας.
Κατά τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια, βλέπουμε ολοένα και περισσότερο να αλλάζει ο καιρός, να μην υπάρχουν οι 4 εποχές, οι οποίες βασικά έχουν γίνει δύο, μια παρατεταμένη άνοιξη και μετά καλοκαίρι, κ.ο.κ, με ενδιάμεσα πολλά ακραία φαινόμενα. Το αποτέλεσμα είναι να μπερδεύονται ακόμα και τα λουλούδια και τα δέντρα πότε να ανθίσουν και τα ακραία φαινόμενα, σε όποιες περιοχές παρουσιάζονται, να καταστρέφουν τις καλλιέργειες. Να υπάρχει ανομβρία, ξηρασία, εκδήλωση πυρκαγιών σχεδόν παντού και κάθε μέρα, το δε βασικότερο η λειψυδρία και ο κίνδυνος να μην έχουμε νερό να πιούμε. Δικαίως λέγεται ότι ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος δε θα είναι ενεργειακός, αλλά από την έλλειψη ή τη διεκδίκηση του νερού.
Κατά καιρούς έχουν αναφερθεί και προσφερθεί διάφορα συστήματα, ακριβά τις περισσότερες φορές, για να τροποποιήσουν και να διαμορφώσουν τον καιρό σε τοπικό επίπεδο. Όμως, μέχρι τώρα κανένα από αυτά δεν έχει γίνει ευρέως αποδεκτό, πρακτικά εφαρμόσιμο και ικανοποιητικό στην αποτελεσματικότητα. Μερικά παραδείγματα τέτοιων συστημάτων είναι ο βομβαρδισμός των σύννεφων με κανόνια, αεροπλάνα, κλπ.
Σήμερα, είναι διαθέσιμο και πρακτικά πολύ αποτελεσματικό, ένα σύστημα για τη διαμόρφωση και διαχείριση του καιρού σε τοπικό επίπεδο, κατά παραγγελία. Αυτό το σύστημα έχει δημιουργηθεί για να καλύπτει απαιτήσεις που επιβάλλονται σε περιοχές όπως: επείγουσα ανάγκη, περιβαλλοντική ασφάλεια, βέλτιστη κατανάλωση ισχύος, υψηλή αποτελεσματικότητα δαπανών, γρήγορη παράταξη και λειτουργική απόδοση, αξιοπιστία, ευελιξία και απλότητα στη χρήση.
Με βάση τις παραπάνω αρχές, η εταιρία ASTech έχει αναπτύξει τη θεωρητική βάση και τον εξοπλισμό που αποτελούν το συγκρότημα των μέσων για τη διαμόρφωση και διαχείριση του καιρού σε μια δεδομένη περιοχή. Αυτό το συγκρότημα των μέσων αναφέρεται ως “Τεχνολογία Διαμόρφωσης των Τοπικών Ατμοσφαιρικών Διαδικασιών” (Influence on the Local Atmospheric Processes – ILAP Technology) ή με πιο απλά λόγια καιρός κατά παραγγελία. O εξοπλισμός του μπορεί να χρησιμοποιηθεί για:
• την πρόκληση βροχόπτωσης ή χιονόπτωσης σε περιοχές ενδιαφέροντος,
• την αύξηση της ποσότητας βροχής (ύψος βροχής σε mm) .
• το διασκορπισμό των νεφών με αποτέλεσμα τη δημιουργία καλού και ηλιόλουστου καιρού.
• τη διάλυση της ομίχλης και την αποτροπή δημιουργία της.
• την εξάλειψη του νέφους της αιθαλομίχλης πάνω από πόλεις, βιομηχανικές περιοχές, ανοικτά ορυχεία, κ.λπ.
Μπορεί άριστα να εφαρμοστεί στους παρακάτω τομείς:
• στη Γεωργία: για πρόληψη της χαλαζόπτωσης, εξασφάλιση προϋποθέσεων ποτίσματος, έγκαιρο τερματισμό ή μείωση της βροχής κατά την περίοδο της συγκομιδής της αγροτικής παραγωγής (βελτιστοποίηση της απόδοσης της παραγωγής με τον έλεγχο του καιρού κατά τη συγκομιδή και την αποτροπή καταστροφής της λόγω χαλαζόπτωσης).
• για εξασφάλιση παροχής νερού: στις πόλεις και άλλες περιοχές, όπου απαιτείται διατήρηση ή αύξηση του απαραίτητου επιπέδου στους ταμιευτήρες υδρο-αποθήκευσης ή υδροδότησης.
• για διατήρηση ικανοποιητικού ύψους χιονιού: στα χιονοδρομικά κέντρα – θέρετρα σκι (όπου απαιτείται ποσότητα και ποιότητα χιονιού για εξασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων εύρυθμης λειτουργίας εγκαταστάσεων χειμερινού αθλητισμού κατά τη διάρκεια της λειτουργία τους).
• στην Αεροπλοΐα και Ναυσιπλοΐα: για την εξασφάλιση των απαραίτητων αποστάσεων ορατότητας και της βάσης νεφών.
• στην καταπολέμηση δασικών πυρκαγιών: για πρόκληση βροχόπτωσης ή αύξηση της έντασής της, με ελαχιστοποίηση του ενδεχομένου πρόκλησης πυρκαγιάς και επίτευξη μείωσης της ξηρασίας).
• στη δημιουργία κατάλληλων προϋποθέσεων για την πραγματοποίηση κοινωνικών και αθλητικών γεγονότων, φεστιβάλ, κ.λπ. (δημιουργία-εξασφάλιση συνθηκών καλού καιρού).
• στην υποστήριξη της προστασίας του περιβάλλοντος: με τη δημιουργία προϋποθέσεων εξασφάλισης υδάτινων αποθεμάτων αποτρέπεται η αλάτωση του εδάφους και προλαμβάνεται η ξηρασία του (εξάλειψη της ανομβρίας-λειψυδρίας και της ξηρασίας).
Αυτή η τεχνολογία είναι βασισμένη στη μέθοδο ηλεκτρικού ιονισμού του αέρα με την εκπομπή ηλεκτρονίων (αρνητικά φορτισμένα ιόντα οξυγόνου) που δημιουργούνται από γεννήτριες παραγωγής ιόντων ή ιονιστές. Τα ηλεκτρόνια συνδέονται με ουδέτερα μόρια και προκύπτουν τα αρνητικά μοριακά ιόντα, τα οποία γίνονται κέντρα, γύρω από τα οποία συνδέονται τα ουδέτερα μόρια.
Στο φυσικό περιβάλλον του αέρα, τα ηλεκτρόνια συνδέονται συνήθως με ουδέτερα μόρια νερού δημιουργώντας μικροσκοπικές σταγόνες. Το μόριο του νερού παίρνει μέρος σε αυτήν τη διαδικασία λόγω της ηλεκτρικής πόλωσής του ως διακριτό (ξεχωριστό) από τα μόρια του υδρογόνου και του οξυγόνου του αέρα.
Όταν συνδέονται τα μόρια του νερού, εμφανίζεται η θερμική ισχύς εκπομπής, η οποία παρουσιάζεται σε υψηλότερες θερμοκρασίες του αέρα. Η μόνιμη εκπομπή των ηλεκτρονίων από την γεννήτρια παραγωγής ιόντων προκαλεί τη μόνιμη θέρμανση του αέρα, που έχει ως αποτέλεσμα το σταθερά ανοδικό του ρεύμα. Αυτό το ανοδικό ρεύμα αέρα μεταφέρει ένα μεγάλο ποσό ατμοσφαιρικής υγρασίας.
Κατά τη διαδρομή προς την ανώτερη ατμόσφαιρα, ο αέρας ψύχεται. Η ατμοσφαιρική υγρασία συμπυκνώνεται, δημιουργώντας σύννεφα ή εντείνοντας τα ήδη υπάρχοντα, έτσι ώστε να προκαλείται η βροχή (πτώση υδροσταγονιδίων).
Τα ανοδικά ρεύματα αέρα προκαλούν αντισταθμιστικά καθοδικά ρεύματα αέρα που ενισχύουν ή επιβάλλουν το διασκορπισμό των νεφών και της ομίχλης. Το ύψος και η ένταση των ανοδικών ρευμάτων αέρα ρυθμίζονται ανάλογα με τους στόχους και τη ρύθμιση των παραμέτρων λειτουργίας των γεννητριών παραγωγής ιόντων.
Το ανοδικό ή καθοδικό ρεύμα αέρα δημιουργείται ανάλογα με τους στόχους για κάθε υποψήφια περιοχή. Με αυτόν τον τρόπο, είναι δυνατό να δημιουργηθούν αντίθετα αποτελέσματα όταν αυτά απαιτούνται: πρόκληση βροχόπτωσης ή διάλυση /αραίωση νεφών και ομίχλης.
Οι αρχές στις οποίες βασίζεται αυτή η νέα τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα, ανάλογα με τις απαιτήσεις, για έλεγχο της πτώσης υδροσταγονιδίων (βροχής), του διασκορπισμού της ομίχλης και την αποτελεσματική βελτίωση της αστικής οικολογίας, ως αποτέλεσμα της μείωσης του επιπέδου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης..
Σχετίζεται με μια τοπική μόνο επίδραση στις ατμοσφαιρικές συνθήκες για μια περιοχή από 100 έως και 500 km2. Με τη διακοπή της παραγωγής ιόντων, ο καιρός αποκτά το φυσικό του χαρακτήρα, όπως είναι συνήθως, για τη συγκεκριμένη περιοχή.
Ένα συγκρότημα περιλαμβάνει 3 – 5 μονάδες. Κάθε μια μονάδα αποτελείται από μια συμπαγή γεννήτρια παραγωγής ιόντων με διαστάσεις 1,5 Χ 1,5 Χ 2m, μια μονάδα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος που λειτουργεί από το κεντρικό δίκτυο με 220-240V ή από μπαταρία με 12-24V και μια μονάδα ελέγχου με το λογισμικό της. Η ενέργεια που καταναλώνεται από ένα τέτοιο συγκρότημα δεν ξεπερνάει τη μία (1) kW/h.
Ο εξοπλισμός είναι απλός στη χρήση και μπορεί εύκολα και γρήγορα να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε επιλεγμένη περιοχή.
Αυτή η ηλεκτρική μέθοδος ενεργού επιρροής δεν προκαλεί κανέναν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Μετρήσεις ελέγχων έχουν δείξει ότι το επίπεδο εκπομπής του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου των γεννητριών ιόντων δεν υπερβαίνει τις φυσιολογικές τιμές μέσα σε ακτίνα 20m από το σημείο της θέσης του που έχει τοποθετηθεί ο εξοπλισμός.
Συμπερασματικά, μπορεί να ειπωθεί ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία έχει σχεδιαστεί για να φροντίζει τόσο τη φύση, όσο και τον άνθρωπο.
Δρ. Α. Π. Πέππας
Καθηγητής Τ.Ε.Ι Πειραιά