Η παρακμή στην ελληνική δασοπονία είναι πλέον ορατή,
μήπως είναι και μη αναστρέψιμη;
Του Δρ. Σ. Γκατζογιάννη
Διαπιστώσεις από μια ημερίδα για τις προδιαγραφές εκπόνησης δασοπονικών μελετών που διοργάνωσε το ΓΕΩΤΕΕ στη Θεσσαλονίκη στις 12-6-2017[1].
Προσκεκλημένοι ομιλητές ήταν, μεταξύ άλλων, οι δυο επικεφαλής των ομάδων που εκπόνησαν τα σχέδια προδιαγραφών δασοπονικών μελετών του ΓΕΩΤΕΕ και του TEI Δασοπονίας Δράμας, που τελούσαν υπό “δημόσια διαβούλευση” κατά τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους και ο υπεύθυνος Δ/ντής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που διενήργησε τη δημόσια διαβούλευση.
Οι δυο ομιλητές, αφού λοιδόρησαν το ακροατήριο, γιατί δεν παρουσίασαν και δεν υποστήριξαν τα σχέδια προδιαγραφών τους, ούτε απάντησαν σε σχετικές ερωτήσεις, ο δε εκπρόσωπος του Υπουργείου μάλλον “ξέχασε” να μας φέρει έστω κάποια σύνοψη των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης, που επί μήνες προβλημάτισε τους Έλληνες δασολόγους.
Η ημερίδα όμως έδωσε την ευκαιρία να γίνουν σοβαρότατες διαπιστώσεις για την κατάσταση της ελληνικής δασοπονίας, που σε λίγες γραμμές συνοψίζεται στα ακόλουθα:
Καταργούνται (μέχρι νεωτέρας…) τα διαχειριστικά σχέδια των δημοσίων δασών γιατί, όπως ανακοίνωσε ο Δντής του Υπουργείου κ. Δ. Βακάλης, δεν υπάρχουν χρήματα και στη θέση τους θα χρηματοδοτείται μόνο η λήψη στοιχείων υπαίθρου (υπό τη μορφή βοηθητικών εργασιών). Τα χρήματα του Πράσινου Ταμείου και σε κάθε περίπτωση τα χρήματα που εισπράττονται από την δασική εκμετάλλευση θα πηγαίνουν σε αχρείαστες “εμπειρο-γνωμοσύνες ημετέρων” και σε άλλα έργα που ενδεχομένως δεν έχουν καμιά σχέση με την εκμετάλλευση και τη διαχείριση των δασών; Τα περί αειφορίας των δασών και “πράσινα άλογα” (κατά προσφιλή ρύση ακροατή της ημερίδας) πάνε περίπατο και σε λίγο η αειφορική πιστοποίηση που είναι επί θύρες θα απαγορεύσει την εκμετάλλευση των δημοσίων δασών γιατί αυτά δεν θα διαθέτουν σχέδια αειφορικής διαχείρισης και οι ορεινοί κάτοικοι και ειδικότερα οι δασικοί συνεταιρισμοί της χώρας «θα τρώνε πλέον οξιόφυλλα” και «θα κτίζουν Ιγκλού” για να μην κρυώνουν το χειμώνα.
Η δασική εκμετάλλευση κινείται στα όρια (αν όχι ήδη εκτός) των προβλέψεων της δασικής νομοθεσίας και βαθμιαία «αλβανοποιείται», ενώ η δασική παραγωγή, αντί να αυξάνεται στα χρόνια της κρίσης που διερχόμαστε, μειώνεται εξαιτίας αδυναμιών των δασικών υπηρεσιών, από τη μια πλευρά και από τη άλλη, εξαιτίας λανθασμένων αντιλήψεων οικολογούντων δασολόγων και «ειδημόνων» της δασολογίας[2]. Εκτάσεις παραγωγικών δασών π.χ. τίθενται αναίτια εκτός διαχείρισης επειδή βρίσκονται εντός του δικτύου Νatura 2000 και δεν ιδρώνει κανενός το αυτί, ούτε στις αποκεντρωμένες διοικήσεις αλλά ούτε και στο ΥΠΕΝ.
Νόμοι και νομικοί ή μάλλον γραφειοκράτες ορίζουν και συνήθως παραποιούν την έννοια του δάσους προκειμένου να εξυπηρετηθούν ποικίλα συμφέροντα, ενώ το στελεχιακό προσωπικό και οι παρεχόμενες δασολογικές γνώσεις στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα μόνο αναχώματα δεν μπορούν να δημιουργήσουν απέναντι στη υποβάθμιση που απειλεί την ελληνική δασοπονία, όταν, από την άλλη πλευρά, η Ελληνική Δασολογική Εταιρεία (ΕΔΕ)[3] βγάζει (στο πρόσφατο δασολογικό συνέδριο της Έδεσσας) ψηφίσματα για τον εαυτό της, όπου επιπλέον ξεχνάει το πρόβλημα των προδιαγραφών εκπόνησης δασοπονικών μελετών και επικεντρώνεται στην ανάγκη “επικαιροποίησης – ανασύνταξης προδιαγραφών για όλα τα επιμέρους αντικείμενα της δασικής υπηρεσίας (πχ δασοκομία, προστασία δασών, ορεινή υδρονομική, βοσκότοποι)”. Σε λίγο η ΕΔΕ θα καταργήσει τα βιβλία δασοκομίας, ορεινής υδρονομικής κλπ και θα βγάλει προδιαγραφές για αυτά . . . !
Οι δασικές υπηρεσίες που στη μεταπολεμική Ελλάδα (1950 -1986) ήταν ένας πρότυπος οργανισμός διοίκησης και διαχείρισης των ελληνικών δασών, με σημαντική συνδρομή στην ορεινή οικονομία της χώρας, σήμερα πνέει τα λοίσθια. Διασπασμένος οργανισμός χωρίς ιεραρχική δομή και ενιαία διοίκηση, με μια κεντρική δασική υπηρεσία στο ΥΠΕΝ[4] και τις περιφερειακές δασικές υπηρεσίες στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, παντελής έλλειψη δασικής πολιτικής, διασπασμένο σύστημα αντιπυρικής προστασίας των δασών, πλημμελής έλεγχος παρανομιών που λαμβάνουν χώρα στα δάση, δημιουργούν ένα σκηνικό που μόνο αισιοδοξία για το μέλλον της δασοπονίας δεν εμπνέει.
Κατά την ως άνω ημερίδα υπήρξαν όμως και ειδικότερες διαπιστώσεις που πρέπει να προβληματίσουν τόσο το Υπουργείο και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, όσο και το ίδιο το ΓΕΩΤΕΕ που διοργάνωσε την Ημερίδα και έχει τη σοβαρότατη ευθύνη του συμβούλου της πολιτείας σε θέματα δασοπονίας, ως ακολούθως[5]:
- Το σχέδιο που εξέδωσε το ΓΕΩΤΕΕ με την απόφασή της 6ης Μαρτίου 2009 ήταν προϊόν παραπλάνησης του ΔΣ και είχε το χαρακτήρα «αντισχεδίου» προκειμένου να μην εγκριθεί από το ΥΠ.ΓΕ. προηγούμενο σχέδιο προδιαγραφών του Ι.Δ.Ε. που τελούσε τότε υπό δημόσια διαβούλευση. Η άποψη αυτή διατυπώθηκε δημόσια και δεν διαψεύσθηκε από κανέναν, ούτε καν από τον επικεφαλής της ομάδας του ΓΕΩΤΕΕ που συνέταξε το εν λόγω «αντι-σχέδιο». Ο ίδιος ομιλητής επίσης αρνήθηκε να υποστηρίξει το σχέδιό του αν και ήταν κύριος ομιλητής, δηλώνοντας μάλιστα ευθαρσώς ότι κανείς της ομάδας που συνέταξε τις εν λόγω προδιαγραφές δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να τις υποστηρίξει.
- Από ομιλητές αλλά και από το ακροατήριο διατυπώθηκαν σοβαρές αρνητικές παρατηρήσεις για το σχέδιο του ΓΕΩΤΕΕ. Ο δε υπεύθυνος του ΥΠΕΝ για τη διαβούλευση κ. Δ. Βακάλης ανακοίνωσε ότι οι παρατηρήσεις των δασολόγων της πράξης πάνω σε αυτό το σχέδιο ήταν τόσο σοβαρές που δεν μπορούν καν να δημοσιοποιηθούν γιατί προσβάλουν όχι μόνο τους συντάκτες του σχεδίου αλλά και το ίδιο το ΓΕΩΤΕΕ.
- Οι αδυναμίες του σχεδίου του ΓΕΩΤΕΕ ήταν μάλιστα τόσο σοβαρές ώστε ο κύριος Αμοργιανιώτης, μέλος της ομάδας του ΓΕΩΤΕΕ, ειδικός Γραμματέας δασών επί πενταετία (2010 – 2015) και αρμόδιος για την έκδοση νέων προδιαγραφών εκπόνησης δασοπονικών μελετών, δεν μπόρεσε να εγκρίνει το εν λόγω σχέδιο και ανάθεσε στο ΤΕΙ Δασοπονίας Δράμας[6] να το «διορθώσει» και μάλιστα εν αγνοία των συντακτών του ΓΕΩΤΕΕ, αλλά και του ίδιου του ΓΕΩΤΕΕ, ως μόνου αρμόδιου να προβεί σε επανόρθωση από τυχόν λάθη και αδυναμίες (ΕΥΘΕΙΑ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΥΡΟΥΣ ΤΟΥ ΓΕΩΤΕΕ).
- Το αποτέλεσμα δε της «διόρθωσης» αυτής, όπως τελικά δημοσιο-ποιήθηκε κατά την πρόσφατη διαβούλευση και όπως συζητήθηκε κατά την ως άνω ημερίδα, όχι μόνο δεν βελτίωσε αλλά επιδείνωσε ακόμα παραπέρα την κατάσταση, διότι α) το προσάρτημα του ΤΕΙ δεν είχε καμιά σχέση με το σχέδιο του ΓΕΩΤΕΕ, ούτε επιβεβαιώθηκε κάτι ανάλογο από την ομάδα του ΤΕΙ, ούτε υπήρξε και κάποια εισηγητική έκθεση που να συνδέει τα δυο σχέδια, β) οι προτάσεις των δυο σχεδίων όχι μόνο δεν συναρμόζονται, αλλά κρίθηκαν από ομιλητές της ημερίδας ότι ήταν και ασύμβατες μεταξύ τους, χωρίς να μπορεί κανείς από τους επικεφαλής των δυο σχεδίων να υποστηρίξει το αντίθετο.
- Όλες οι ενέργειες για έκδοση ή μη έκδοση προδιαγραφών υπαγορεύθηκαν από μεγάλα δασολογικά γραφεία, όπως ανερυθρίαστα δήλωσε Δντης του ΥΠΕΝ, γράφοντας τους δασολόγους τα πράξης, τα Ερευνητικά ιδρύματα της χώρας, αλλά και το ΓΕΩΤΕΕ στα παλαιά των υποδημάτων τους. Έτσι εξηγείται βέβαια και το πρόβλημα των Δασικών Χαρτών που συνέταξαν τα μεγάλα δασολογικά γραφεία, όπου τα «πρόδηλα λάθη» των χαρτών αντί να ελεγχθούν από τις δασικές υπηρεσίες και να διορθωθούν από αυτούς που τα έκαναν, δηλαδή τα δασολογικά γραφεία, φορτώθηκαν στους ώμους των ταλαίπωρων ορεινών κατοίκων, πληρώνοντας ακριβά το τίμημα της ασυνέπειας των μελετητών και του κράτους.
Κατόπιν αυτών κρίνεται αναγκαία η ανάκληση της ως άνω απόφασης του ΓΕΩΤΕΕ, τόσο για να περισωθεί το κύρος του ιδίου, όσο και να δοθεί η δυνατότητα στη δασική υπηρεσία και στη δασοπονία συνολικά να απεγκλωβιστεί από το αδιέξοδο στο οποίο την οδήγησε η απόφαση αυτή. Επισημαίνεται ότι η διαχείριση των δασών, που σε βασικά σημεία της ρυθμίζεται από το ισχύον πλαίσιο προδιαγραφών εκπόνησης δασοπονικών μελετών είναι απολύτως απαρχαιωμένο δεδομένου ρυθμίζεται από εγκυκλίους του 1953 (0223/958 ΥΠ.ΓΕ) και του 1965 (158072/1120 ΥΠ.ΓΕ.).
Έλληνες δασολόγοι προστατέψτε τη δασοπονία από τα σκουπίδια που την κατακλύζουν καθημερινά, διαφορετικά θα μας παρασύρουν όλους καταλαβαί-νετε με ποιον προορισμό!
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ του Περιβάλλοντος προστατέψτε τη δασοπονία προχωρώντας άμεσα α) σε αναδιάταξη της Κεντρικής Δασικής Υπηρεσίας (ΚΔΥ) με γνώμονα αφενός μεν την ανανέωση των διευθυντικών στελεχών και αντικατάστασή τους από έμπειρα της δασοπονικής πράξης στελέχη, ικανά να διαχειριστούν τα χρονίζοντα προβλήματα της ελληνικής δασοπονίας και αφετέρου τη διοικητική διασύνδεση ΚΔΥ με τις Περιφερειακές Δασικές Υπηρεσίες, κάτω από ένα ενιαίο σχήμα ιεραρχίας και διοίκησης, β) σε εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη διαχείριση των δασών σε όλα τα επίπεδα, από το σχεδιασμό της διαχείρισης (δασοπονικές μελέτες κλπ) και τη δασική εκμετάλλευση, μέχρι τις διαδικασίες ελέγχου και προστασίας των δασών και γ) σε συγκρότηση ομάδας έμπειρων δασολόγων που υπό μορφή συμβουλίου δασικής πολιτικής να είναι σε θέση να κρίνει και να εισηγηθεί για όλα τα μεγάλα ζητήματα της ελληνικής δασοπονίας, για τα οποία δεν είναι σε θέση τα στελέχη της ΚΔΥ να αξιολογήσουν σωστά και να εισηγηθούν κατάλληλα προς την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου.
Θεσσαλονίκη, 17-10-2017
Δρ. Σ. Γκατζογιάννης
Τ. Τακτικός ερευνητής ΙΔΕ / ΕΘΙΑΓΕ και
ειδικός σε θέματα διαχείρισης δασών
e-mail: sgatzo@gmail.con
gatzogiannis.blogspot.com (Διαχείριση δασικών οικοσυστημάτων)
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Δεν είναι καθυστερημένη η παρούσα παρέμβαση, χρειάστηκε να παρέλθει ένας επαρκής χρόνος μήπως και ανακοινωθεί κάποια απάντηση από το ΓΕΩΤΕΕ σε σχετική επιστολή που στάλθηκε (10-7-2017) και η οποία βέβαια ποτέ δεν απαντήθηκε.
[2] Κάποιος ομιλητής έκανε μάλιστα τη μεγαλειώδη διαπίστωση ότι ξύλα μπορούν να εισάγονται και από τη Βουλγαρία..!
[3] η οποία έχει γίνει “παράρτημα” της Δασολογικής Σχολής και ελέγχεται εδώ και δεκαετίες από τα ίδια πρόσωπα.
[4] Όταν μιλούσαμε (στις περασμένες δεκαετίες) για “απαλλαγή” των δασικών υπηρεσιών από την Αχαρνών και υπαγωγή τους στο ΥΠΕΧΩΔΕ, οι γραφειοκράτες των Αθηνών μετέφρασαν την άποψη αυτή σε μεταφορά της κεντρικής μόνο δασικής υπηρεσίας στο ΥΠΕΧΩΔΕ και όχι και των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών, έτσι ώστε να μπορούν να οργανώσουν το “μέλλον τους” απαλλαγμένοι από ευθύνες διοίκησης των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών, όπως και το κατάφεραν περίφημα…!
[5] Σχετική επιστολή στάλθηκε επίσης στο ΓΕΩΤΕΕ και στην ΚΔΥ από ομάδα δασολόγων και την οποία μπορείτε να βρείτε στο φάκελο του Dropbox (επιστ. 10) με το σύνδεσμο:
http://www.dropbox.com/sh/enyfgu4hph0yk17/AABxWPttm-i0MR0eSWiSpc4La?dl=0
[6] Έναντι αδράς αμοιβής πολλών δεκάδων χιλιάδων ευρώ.
———- ♦ ———-
.
.
Δημοσιεύτηκε στο dasarxeio.com | 18.10.2017
Άρθρα του συντάκτη:
- ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΑΣΟΠΟΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
- Η δασοπονία υπό απειλή υποβάθμισης
- Τα Διαχειριστικά Σχέδια των Δασών και οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες κλειδιά για χωροταξία και παραγωγική ανασυγκρότηση της υπαίθρου
.
.
.
.
.
ΚατηγορίεςΔασικά Οικοσυστήματα, Δασική Υπηρεσία
Αφήστε μια απάντηση