Οι δασώσεις και η εγκατάσταση και συντήρηση αγροδασικών συστημάτων περιλαμβάνονται στα δασικά μέτρα (Μέτρο 8) του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (Πυλώνας ΙΙ, 2015-2020), που υπέβαλλε η χώρα μας για έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
8.2.8.3.2. Δάσωση και δημιουργία δασικών εκτάσεων
Για να υπάρξει συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος, την πρόληψη φυσικών κινδύνων και πυρκαγιών, καθώς και για την άμβλυνση των κλιματικών μεταβολών, οι δασικοί πόροι θα πρέπει να επεκταθούν και να βελτιωθούν μέσω της πρώτης δάσωσης γεωργικών γαιών και μη γεωργικών γαιών.
Η δράση της δάσωσης θα συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, στην επέκταση και βελτίωση των δασικών πόρων και κατ’ επέκταση στην ενίσχυση της αντιδιαβρωτικής, αντιπλημμυρικής και αντιπυρικής προστασίας, την διατήρηση της βιοποικιλότητας, την άμβλυνση των κλιματικών μεταβολών, την προσαρμογή στις κλιματικές μεταβολές, στη ρύθμιση της ποιότητας και ποσότητας υδάτων την αποκατάσταση των πιλοτικών ερημοποιημένων περιοχών, την ενίσχυση της φυσικής
αναγέννησης σε ορισμένες περιοχές.
Στη συγκεκριμένη δράση εφαρμόζονται οι παρακάτω ελάχιστες περιβαλλοντικές απαιτήσεις βάσει του άρθρου 6 της κατ’ εξουσιοδότηση πράξης όπως :
α) κατάλληλη επιλογή των ειδών που θα φυτευθούν λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές τις βιοποικιλότητας
β) η επιλογή ειδών, ποικιλιών, οικοτύπων και προέλευσης δένδρων λαμβάνει υπόψη την ανάγκη ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή και στις φυσικές καταστροφές, και τις κλιματικές συνθήκες.
(Ελάχιστο χρονικό διάστημα 8 έτη και μέγιστο χρονικό διάστημα 15 έτη).
γ) κατάλληλη επιλογή ειδών σε περιπτώσεις περιβαλλοντικής υποβάθμισης.
δ) στην περίπτωση δράσεων δάσωσης που οδηγούν στη δημιουργία δασών μεγέθους που υπερβαίνει ορισμένο κατώτατο όριο, το οποίο καθορίζουν τα κράτη μέλη, η δράση συνίσταται είτε:
i) στην αποκλειστική φύτευση οικολογικά προσαρμοσμένων ειδών και/ή ειδών ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή στη συγκεκριμένη βιογεωγραφική περιοχή, τα οποία δεν έχει διαπιστωθεί, μέσω αξιολόγησης των επιπτώσεων, ότι απειλούν τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων ή ότι έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία• ή
(ii) σε ένα μείγμα τριών ειδών το οποίο περιλαμβάνει είτε:
- τουλάχιστον 10 % πλατύφυλλα δέντρα ανά περιοχή, ή
- τουλάχιστον τρία είδη ή ποικιλίες δέντρων, όπου τα λιγότερο άφθονα καταλαμβάνουν τουλάχιστον το 10 % της περιοχής.
Η ενίσχυση για το κόστος εγκατάστασης και η ετήσια πριμοδότηση θα χορηγούνται σε κατόχους γεωτεμαχίων (δημόσιους οργανισμούς ή ιδιώτες) και στις ενώσεις τους.
Η ενίσχυση για τη δάσωση εκτάσεων που ανήκουν στην ιδιοκτησία δημόσιων αρχών ή για δένδρα ταχείας ανάπτυξης θα καλύπτει μόνο το κόστος εγκατάστασης. Στην περίπτωση δημόσιων εκτάσεων γης επιτρέπεται η ενίσχυση μόνο εφόσον διαχειρίζεται την εν λόγω έκταση γης ιδιωτικός φορέας ή δήμος
Οι ενισχύσεις καλύπτουν τις δαπάνες για δάσωση και τη δημιουργία δασικών εκτάσεων σε γεωργικές και μη γεωργικές εκτάσεις. Ενισχύσεις με τη μορφή ετήσιας πριμοδότησης ανά εκτάριο δύναται επίσης να χορηγούνται για την κάλυψη του κόστους διαφυγόντων γεωργικών εισοδημάτων και των δαπανών συντήρησης, συμπεριλαμβανομένων του έγκαιρου και του όψιμου καθαρισμού, για μέγιστη χρονική περίοδο δώδεκα ετών.
Δεν χορηγούνται ενισχύσεις για φύτευση δενδρυλλίων περιοδικής υλοτόμησης, χριστουγεννιάτικων δένδρων ή δένδρων ταχείας ανάπτυξης για παραγωγή ενέργειας. Τα είδη που φυτεύονται προσαρμόζονται στις περιβαλλοντικές και κλιματικές συνθήκες της περιοχής και πληρούν τις ελάχιστες περιβαλλοντικές απαιτήσεις.
Σε περιοχές όπου η δάσωση καθίσταται δύσκολη λόγω δυσχερών εδαφοκλιματικών συνθηκών, η στήριξη μπορεί να παρέχεται για φύτευση άλλων πολυετών ξυλωδών ειδών, όπως χαμόδενδρα ή θάμνοι, κατάλληλα για τις τοπικές συνθήκες.
Προϋποθέσεις επιλεξιμότητας
- Σύνταξη μελέτης
- Το έργο είναι σύμφωνο με την κοινοτική και εθνική νομοθεσία
- Δεν συγχρηματοδοτείται για το ίδιο φυσικό αντικείμενο από άλλο χρηματοδοτικό μέσο
- Το έργο θα είναι ενταγμένο στο ετήσιο νομαρχιακό εγκεκριμένο πρόγραμμα δασικών έργων και εργασιών δημόσιας και μη δημόσιας δασοπονίας σε ότι αφορά τις δασικού χαρακτήρα εκτάσεις
- Το φυσικό αντικείμενο του έργου εμπίπτει στο θεματικό αντικείμενο του συγκεκριμένου υπομέτρου
- Η περίοδος υλοποίησης του έργου εμπίπτει εντός της περιόδου επιλεξιμότητας του προγράμματος
- Πληρότητα, σαφήνεια και λειτουργικότητα υποβαλλόμενης πρότασης
- Τηρούνται οι δεσμεύσεις του άρθρου 6 της κατ’ εξουσιοδότηση πράξης
Ελάχιστο επιλέξιμο μέγεθος της έκτασης για την ένταξη στο υπομέτρο ορίζονται τα 5 στρέμματα (0,5 ha), με απαραίτητη προϋπόθεση η ελάχιστη έκταση να είναι ενιαία (μία η έκταση και όχι περισσότερα τμήματα συνολικής έκτασης 5 στρεμμάτων) με εξαίρεση στις περιπτώσεις που έχουμε φυσική αναγέννηση.
Κριτήρια επιλογής
• Συμπληρωματικότητα με το ετήσιο δασικό πρόγραμμα της Περιφέρειας
• Γεωργικές γαίες με προτεραιότητα στις αρόσιμες γαίες και τις μόνιμες φυτείες που τελούν υπό καθεστώς διαρθρωτικών μεταβολών
• Ορεινές και μειονεκτικές περιοχές
• Περιοχές που απειλούνται από διάβρωση
• Οι επικλινείς εκτάσεις ιδίως αυτές που βρίσκονται σε περιοχές αιολικής ή υδατικής διάβρωσης
• Παραποτάμιες περιοχές που επανειλημμένα έχουν πλημμυρήσει
• Ζώνες καταλήψεως των αρδευτικών, στραγγιστικών και αντιπλημμυρικών έργων
• Περιοχές οικολογικού ενδιαφέροντος (δίκτυο NATURA 2000) για τη διατήρηση και βελτίωση της οικολογικής σταθερότητας τους.
• Ερημοποιημένες πιλοτικές περιοχές (Δυτική Λέσβος, στην λοφώδη περιοχή της Κεντρικής Θεσσαλίας, στην περιοχή της Κρήτης ανατολικά τη γραμμής Ηρακλείου- Τυμβακίου, στα νησιά του Κεντρικού Αιγαίου, στην Αττική και στην περιοχή του Κιλκίς στην Μακεδονία). Η ακριβής θέση και έκταση των πιλοτικών ζωνών εντός των ανωτέρω έξι περιοχών θα προσδιορισθούν από τις αρμόδιες περιφερειακές δασικές υπηρεσίες σε συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή.
Ενίσχυση με ποσοστό έως 100%
8.2.8.3.3. Ενίσχυση για γεωργοδασοκομικά συστήματα
Τα γεωργοδασοκομικά (αγροδασικά) συστήματα αποτελούν μια παραδοσιακή μορφή χρήσης της γης στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές.
Δασογεωργικά ονομάζονται τα συστήματα που συνδυάζουν την παρουσία δέντρων και γεωργικών καλλιεργειών στην ίδια επιφάνεια (στο ίδιο χωράφι). Τα παραδοσιακά δασογεωργικά συστήματα καταλαμβάνουν σημαντικές εκτάσεις ιδιαίτερα στις ημιορεινές περιοχές. Ωστόσο στα μεταπολεμικά χρόνια πολλά από τα μικτά αυτά συστήματα μετατράπηκαν σε μονοκαλλιέργειες με αποτέλεσμα να απομακρυνθούν τα δένδρα, τα οποία εμπόδιζαν τη χρήση των μηχανημάτων. Κατά τα τελευταία έτη έχει
διαπιστωθεί, ότι η αναβάθμιση και η επέκταση αυτών των συστημάτων μπορεί να βοηθήσει τη διατήρηση της καλής κατάστασης των εδαφών, της βιοποικιλότητας και του αγροτικού τοπίου.
Σε ένα τέτοιο σύστημα τα δέντρα θα πρέπει να φυτεύονται σε γραμμές με ελάχιστη απόσταση μεταξύ τους μεγαλύτερη από 10 μέτρα, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούνται γεωργικά μηχανήματα. Η απόσταση μεταξύ των δέντρων στην ίδια γραμμή θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 4 μέτρα. Εντούτοις, δένδρα μπορούν να φυτεύονται και στα όρια του χωραφιού σε μορφή φυτοφράκτη, για να προστατευτεί
η γεωργική καλλιέργεια από τον άνεμο και να δημιουργηθεί μια ζώνη που θα υποστηρίζει την άγρια ζωή. Ο μέγιστος αριθμός δέντρων που θα εγκατασταθούν δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερος από 250 δέντρα στο εκτάριο.
Δασολιβαδικά ονομάζονται τα συστήματα που συνδυάζουν την παρουσία δέντρων και λιβαδικών φυτών / ζώων στην ίδια επιφάνεια. Απαντούν σε πολλές περιοχές της χώρας από την πεδινή μέχρι και την ορεινή ζώνη.
Επειδή τα συστήματα αυτά είναι εκτατικά και τα είδη των φυτών και των ζώων που συμμετέχουν είναι προσαρμοσμένα στις Μεσογειακές συνθήκες, ενώ πολύ συχνά αξιοποιούν περιοχές όχι κατάλληλες για καλλιέργεια (λοφώδεις, ημι-ξηρές, σε μεγάλες κλίσεις, σε υψηλό υψόμετρο), η αναβάθμιση και επέκταση τους είναι πολύ σημαντική για την ανακύκλωση των θρεπτικών, την προστασία του εδάφους και τη
διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Η ελάχιστη πυκνότητα μπορεί να είναι στα 5 δέντρα /εκτάριο και η μέγιστη στα 40 δέντρα / εκτάριο ανάλογα με την κλίση, το είδος των δέντρων και τις κλιματικές συνθήκες
Οι επιλέξιμοι δικαιούχοι είναι
• Ιδιώτες καλλιεργητές γης
• Δήμοι
• Ενώσεις ιδιωτών καλλιεργητών γης ή δήμων
Η δασική έκταση μπορεί να ανήκει στο κράτος με την προϋπόθεση ότι ο διαχειριστής της είναι ιδιώτης ή δήμος
Οι ενισχύσεις καλύπτουν το κόστος εγκατάστασης με είδη του Πίνακα 1, και μπορεί να χορηγείται ετήσια πριμοδότηση ανά εκτάριο για την κάλυψη των δαπανών συντήρησης, για περίοδο μέγιστης διάρκειας πέντε ετών.
Το κόστος συντήρησης είναι επιλέξιμο με την προϋπόθεση ότι έχει γίνει η εγκατάσταση στο πλαίσιο του μέτρου
Κόστος εγκατάστασης:
• Εγκατάσταση Αγροδασικών συστημάτων με φύτευση δέντρων: κόστος του φυτευτικού υλικού και φύτευση, συμπεριλαμβανομένου του κόστους της αποθήκευσης και περιποίησης των σπόρων και των δενδρυλλίων καθώς και του κόστους της πρόληψης και προστασίας του από ζημιές. Τα είδη που θα χρησιμοποιηθούν περιλαμβάνονται στον κατάλογο του Παραρτήματος Ι.
• Κόστος εγκατάστασης ποτιστρών και στεγάστρων για τα ζώα σε Δασολιβαδικά συστήματα
• Απαραίτητη διαχείριση που σχετίζεται με άρδευση και κοπή.
• Επαναφύτευση σε περίπτωση μεγάλων απωλειών λόγω βιοτικών ή αβιοτικών καταστροφών κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου εγκατάστασης. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται σχετική άδεια από τη δασική υπηρεσία που να πιστοποιεί την καταστροφή. Η Αναπλήρωση των απωλειών πρέπει να είναι προσαρμοσμένη σε αναγνωρισμένες ανάγκες.
• Η φύτευση δασικών δέντρων μπορεί να συνοδεύεται από φύτευση δέντρων όπως καρποφόρα.
Κόστος συντήρησης:
Το κόστος συντήρησης είναι επιλέξιμο μόνο στην περίπτωση που στο μέτρο έχει ενταχθεί και το κόστος εγκατάστασης. Σε κάθε περίπτωση το κόστος εγκατάστασης μπορεί να πληρώνεται χωρίς να ακολουθεί πληρωμή για κόστος συντήρησης.
• Συντήρηση του Αγροδασικού συστήματος για μέγιστη περίοδο πέντε ετών, με ετήσια ενίσχυση ανά δασωμένο εκτάριο.
• Διάφορες μορφές ενίσχυσης προσαρμοσμένες στη μορφή του Αγροδασικού συστήματος: π.χ. ενίσχυση ανά εκτάριο για καταπολέμηση ζιζανίων, κλάδεμα, αραιώσεις ή ενίσχυση με βάση το μοναδιαίο κόστος.
• Συντήρηση εξοπλισμούς προστασίας (όπως φράκτες ή προστατευτικοί σωλήνες, εγκατάσταση ή διατήρηση ποτίστρων για τα ζώα κ.λπ.)
Προϋποθέσεις επιλεξιμότητας
-Υποβολή σχεδίου εγκατάστασης
-Το έργο είναι σύμφωνο με την κοινοτική και εθνική νομοθεσία
-Δεν συγχρηματοδοτείται για το ίδιο φυσικό αντικείμενο από άλλο χρηματοδοτικό μέσο
– Το φυσικό αντικείμενο του έργου εμπίπτει στο θεματικό αντικείμενο του συγκεκριμένου υπομέτρου
– Η περίοδος υλοποίησης του έργου εμπίπτει εντός της περιόδου επιλεξιμότητας του προγράμματος
– Πληρότητα, σαφήνεια και λειτουργικότητα υποβαλλόμενης πρότασης
– Προσκόμιση σχετικής άδειας από τη Δασική υπηρεσία όταν πρόκειται για δασικές εκτάσεις
-Τα δασολιβαδικά συστήματα θα εφαρμοστούν σε βοσκότοπους
Κριτήρια επιλογής
Τα κριτήρια επιλογής πρέπει να αφορούν:
Την έκταση. Τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη του μέτρου θα είναι μεγαλύτερα σε ένα μεγάλο παρά σε ένα μικρό χωράφι.
Τη δυνατότητα άρδευσης. Στο χωράφι που αρδεύεται, τα δένδρα θα μεγαλώσουν και θα αποδώσουν γρηγορότερα.
Την φύτευση περισσότερων από ένα είδος δέντρων ειδικότερα όταν το κάθε είδος δίνει διαφορετικά οφέλη (π.χ. καρπούς, ξυλεία, βελτίωση ποιότητας νερού, κ.λ.π.) στο ίδιο αγροδασικό σύστημα καθώς αυτό συμβάλλει στη αύξηση της βιοποικιλότητας.
Την εγκατάσταση δασογεωργικών συστημάτων σε γεωργικά καλλιεργούμενες εκτάσεις που δε διαθέτουν δένδρα των μεγάλων πεδιάδων της ηπειρωτικής Ελλάδας (Μακεδονίας, Θράκης, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου)
Η μέγιστη ενίσχυση ανέρχεται στο 80% του επιλέξιμου ποσού της επένδυσης για την εγκατάσταση αγροδασικών συστημάτων και στο 100% της ετήσιας πριμοδότησης για τη συντήρησή τους για μια 5ετία.
Σχετικά:
Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 (Επίσημη Υποβολή)
ΚατηγορίεςΔάσωση Γεωργικών Γαιών, Δασικά Προϊόντα, Περιβάλλον
ποτε θα ξεκινησει το μετρο;