ΣΠΥΡΟΣ ΑΘ. ΝΤΑΦΗΣ
Η ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ
του Ηλία Αθ. Ζαλαβρά
τ. Δασάρχη
Σπύρος Ντάφης. Αρετή με γνώση
Με το τέλος της περασμένης χρονιάς (13/12/14), τελεύτησε ακέραιο το χρέος του σ’αυτή τη γη, η αδροτέρα μεταπολεμική φυσιογνωμία της Δασολογικής επιστήμης. Ο καταγόμενος από το χωριό Καστανιά-Καλαμπάκας, συμπατριώτης ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Σπύρος Ντάφης. Εσίγησε το «πρώτο βιολί» της Δασολογίας και στερείται πλέον η εθνική δασοπονία και η δασική υπηρεσία μιας κατευθυντήριας σκέψης, που θα δίνει τον πρέποντα τόνο στους πάσης φύσεως ανάρμοστους ήχους, από φωνασκίες -ιδίως τελευταία- πολλών οικολογούντων και πληθώρας περιβαντολλόγων. Ο καθηγητής Ντάφης ουδέποτε φώναζε, μιλούσε πάντοτε ταπεινά, γλυκά, με αδιάσειστα επιχειρήματα βασισμένα στη βαθειά γνώση των απαντωμένων παγκόσμια δασικών οικοσυστημάτων. Ήταν κατά κοινή ομολογία η προσωποποίηση της μετριοφροσύνης, παρά την μεγάλη επιστημοσύνη του και την μοναδική ευχέρεια να ομιλεί και να γράφει επτά ξένες γλώσσες.
Μερικά συγγράμματά του.
Στη χώρα μας, όπου εισακούονται τα κύμβαλα, τα αλαλάζοντα, αυτό θεωρήθηκε από πολλούς μειονέκτημα γι’αυτό και δεν καλούνταν από τα ΜΜΕ, αλλά και την επίσημη πολιτεία να εκφράσει την γνώμη του, για πολλά θέματα σχετικά με την προστασία και την διαχείριση των δασών. Μοναδική εξαίρεση η απόφαση της Βουλής, να αποδεχθεί σαν ορισμό της έννοιας του δάσους, στο άρθρο 24 του Συντάγματος, τον ορισμό που αναφέρεται στο βιβλίο του Δασική Οικολογία. Το τελευταίο σύγγραμμά του, Δασοκομία πόλεων δεν έπρεπε να λείπει, από καμιά δημοτική βιβλιοθήκη και τουλάχιστον οι τοπικοί Δήμοι, θα έπρεπε να τον συμβουλευτούν τουλάχιστον σε θέματα αστικού πρασίνου.
Τον εκμεταλλεύτηκε όμως η Κύπρος, όπου ακόμα τον ευγνωμονούν, αφού έσωσε τα δάση από ένα καταστρεπτικό Αγγλικό σύστημα διαχείρισης, που είχε εξεγείρει την Κυπριακή κοινή γνώμη. Το ίδιο συνέβη και με τα δάση του Αγίου Όρους, όπου μετά τις τελευταίες πυρκαϊές είχε αποφασισθεί η εκτέλεση ενός πολυέξοδου προγράμματος αναδασώσεων εκατομμυρίων ευρώ. Με παρέμβαση του Ντάφη το πρόγραμμα σταμάτησε, αφού στην προκειμένη περίπτωση η φύση αναγεννά μόνη της, τις καμένες εκτάσεις και σε συνεργασία πάντοτε με την μοναστική κοινότητα, έβαλε σε τάξη την πρεμνοφυή διαχείριση των δασών καστανιάς και την αναγωγή των δρυοδασών, όλων των Ιερών Μονών.
Εν μέσω μοναχών του Αγίου Όρους.
Μετά την συνταξιοδότησή του, μια μεγάλη κυρία με ιδιαίτερη ευαισθησία και προσφορά, σε θέματα ανάδειξης και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, η Κυρία Νίκη Γουλανδρή είχε μόνιμο συνεργάτη και σύμβουλο τον Σπύρο Ντάφη. Έμεινε στην ιστορία η έκθεση που διοργάνωσαν μαζί στο Ζάππειο για τα ελληνικά δάση.
Στη Θεσσαλονίκη συνέβαλλαν στην ίδρυση, του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων Υγροτόπων, σαν παράρτημα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή. Εδώ ο Καθηγητής, μακρυά από την ζηλόφθονη συμπεριφορά πολλών μέτριων συναδέλφων του, βρήκε το κατάλληλο περιβάλλον, ώστε να ξετυλίξει το μοναδικό ταλέντο του, στην έρευνα. Με άξιους συνεργάτες, στην επιλογή των οποίων είχε βαρύνουσα γνώμη, υλοποίησε ένα πολύπλευρο περιβαλλοντικό ερευνητικό έργο, με πολλές δημοσιεύσεις, αλλά κυρίως με αποτελέσματα εφαρμόσιμα στην πράξη. Πολλοί τον ρωτούσαν τελευταία γιατί συνεχίζει να εργάζεται σε τέτοια προχωρημένη ηλικία. Εκείνος πάντοτε με αφοπλιστικό και ευφυές τρόπο απαντούσε. «Εμένα ο πατέρας μου έλεγε τσάμπα να δουλεύω, τσάμπα να μην κάθομαι».
Φεύγοντας σε παραδεισένια δάση οξυάς.
Για εμένα που με αποκαλούσε ομόγλωσσο, επειδή ήξερα όπως αυτός την βλαχική, υπήρξε στην αρχή της σταδιοδρομίας μου στο Δασαρχείο Μετσόβου, πολύτιμος σύμβουλος και οδηγός στη διαχείρηση των υψηλών δασών της περιοχής. Αργότερα στο Δασαρχείο Καλαμπάκας ήταν η απαντοχή για την λύση οποιασδήποτε δύσκολης δασοπονικής δράσης, κατά την άσκηση του πολύπλευρου έργου της μεγάλης αυτής υπηρεσίας. Και ουδέποτε φειδόταν κόπου, να επισκεφθεί και να διαπιστώσει επί τόπου το όλο πρόβλημα, έχοντας στο μεταξύ την ευκαιρία να διανυκτερεύσει στη πατρική γη, στο αγαπημένο του χωριό, την Καστανιά, να μιλήσει με τους χωριανούς δασεργάτες και να πάρει, όπως έλεγε, φόρα.
Οι υπηρετούντες σήμερα Δασολόγοι σε όλες τις δασικές υπηρεσίες της χώρας είναι μαθητές του και άπαντες μηδενός εξαιρουμένου, αναγνωρίζουν την αξία του μεγάλου Δάσκαλου τους. Σίγουρα έχουν παράδειγμα την τιμιότητα, την ηθική, την αρχοντιά την μετριοφροσύνη και την απέραντη αγάπη του για τα βουνά, τα ποτάμια, τα δάση. Υπήρξε για όλους ο μεγάλος Δάσκαλος ο προσηνής φίλος και το ίνδαλμά τους.
Είναι η μεγάλη προσφορά του Σπύρου Ντάφη στην πολύπαθη υπόθεση Ελληνικά Δάση και στη στήριξη του αγνοημένου από το Αθηνοκεντρικό κράτος, ορεινού πληθυσμού.
του Ηλία Αθ. Ζαλαβρά
τ. Δασάρχη
.
.
.
.
.
ΚατηγορίεςΔασικά Οικοσυστήματα, Δασική Υπηρεσία
Μέγας επιστήμων, χαρακτήρας, κι άνθρωπος. Δασολόγος που φορούσε μπότες κι αδιάβροχο στο δάσος και χαιρόταν να απαντά σε ερωτήσεις, πάντα με χαμόγελο, αντί για το υπεροπτικό ύφος κι αμφίβολα διαπιστευτήρια των λοιπών συναδέλφων του. Πραγματικά φωτεινή παρουσία εν μέσω ελαχιστοτήτων. Το 1988, όταν είχα γίνει μούσκεμα απο μία μπόρα, μου είπε στα σκαλοπάτια του Δ αμφιθέατρου, κατόπιν καρπαζιάς, ότι “… για (ε)μάς τους δασολόγους δεν υπάρει κακός καιρός, μόνο πλημμελής ένδυση και υπόδηση”.
Για την παρουσία του ως επιστήμονα δασολόγου αναφέρω τα εξής: ‘Οταν ήρθα στις ΗΠΑ ως υπότροφος Βουγιούκου το 1995, οι Αμερικανοί καθηγητές Δασολόγοι γνώριζαν δύο Έλληνες συναδέφλους: το Σπύρο Ντάφη και το Δημήτρη Καϊλίδη. Κανέναν άλλο. Στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Michigan υπάρχουν αντίτυπα, στα Ελληνικά, των βιβλίων του Ντάφη. Ο κατέχων την έδρα Δασικής Οικολογίας στη Σχολή Δασολογίας του University of British Columbia (Vancouver, Καναδάς) μου ανέφερε πρόσφατα ότι παλαιότερα πλήρωσε με δικά έξοδα για τη μετάφραση από τα Ελληνικά στα Αγγλικά δύο βιβλίων του Σπύρου Ντάφη.
Καλό σου ταξίδι δάσκαλε.
Τον Δάσκαλο τον μεγάλο, τον Σπύρο Ντάφη, το σημείο αναφοράς της σύγρονης δασοπονίας πως μπορούμε να μην θυμόμαστε από τα διδάγματά του και τον ανθρωπισμό του. Όπως για όλους είναι η μάνα φύση, έτσι και για εμάς τους δασολόγους που τον ζήσαμε είναι ο πατέρας μας. Ο πατέρας της φύσης μας. Ότι και να γράψω ακόμα είναι λίγο για την εμβλήματικη προσωπικότητα του Σπύρου Ντάφη.
Πράγματι Βαγγέλη ότι και να πεις για το μεγάλο Δάσκαλο λίγα είναι, απ’ τους ελάχιστους καθηγητές που γέμιζε Αμφιθέατρα
Είχα την τιμή και τη χαρά να γνωρίζω τον αείμνηστο Καθηγητή απο τη δεκαετία του ’70, ως Ταξιαρχιώτης, πρώτα, και ως φοιτητής μετά. Πάντα πρόσχαρος, μειλίχιος, προσιτός, διδακτικός, όπου και να τον συναντούσες, στη Σχολή, στο Δασαρχείο, στο Δάσος, αλλά και εν μέση Εγνατία. Δεν θα ξεχάσω, όταν “ασθμαίνοντας” έφτασα στη Σχολή (από Σταυρούπολη Ξάνθης) για να προλάβω την εξεταστική, το δικό του μάθημα με έβαλε να το γράψω, απέναντί του, στο γραφείο του (εκπρόθεςμος γαρ)… ΑΙΩΝΙΑ ΑΥΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ!!!
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ στον φίλτατο τ. Δασάρχη κ. Ηλία Ζαλαβρά.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στη φωτογραφία στα σκαλιά της Ιεράς Κοινότητας “εν μέσω μοναχών” στο πρώτο σκαλοπάτι δεξιά είναι ο τότε Δασάρχης Αρναίας Τάσος Οικονόομου.
Αισθάνομαι ευτυχής που διδάχθηκα δασική οικολογία & δασοκομική από αυτόν τον ανεπανάληπτο δάσκαλο! Απίστευτη διδασκαλία, διανθισμένη με πραγματικά παραδείγματα από τις εμπειρίες του… Κυρίως όμως, ήταν σπάνιος ΑΝΘΡΩΠΟΣ! Μακάρι εμείς οι νεότεροι να φωτιζόμασταν λίγο από το πνεύμα του… Ο Θεός ας τον αναπαύει.
Μόνο πολύ λίγοι μπορούν να καταλάβουν τι ρόλο έπαιξε ο Σπ. Ντάφης στην ζωή μου. Και δεν μπορώ και να τι εξηγήσω. Το μόνο που μπορώ να σας πω είναι ότι ήταν ο Επιβλέπων καθηγητής στην Διδακτορική μου διατριβή.
Πολύ ωραίο κείμενο, για έναν μεγάλο Δάσκαλο που εμείς οι νεότεροι γνωρίσαμε μόνο μέσα από το βιβλία του.
«Εμένα ο πατέρας μου έλεγε τσάμπα να δουλεύω, τσάμπα να μην κάθομαι»