Lysurus cruciatus (φώτο: Γιώργος Κωνσταντινίδης)
Βασίλειος Καουνάς,
Πυροσβέστης-Δασοπόνος
Μέλος των Μανιταρόφιλων Ελλάδας
Ξενικά είδη αναφέρουμε, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1143/2014, τα ζώντα δείγματα ενός είδους, ενός υποείδους ή μιας κατώτερης ταξινομικής βαθμίδας ζώων, φυτών, μυκήτων ή μικροοργανισμών τα οποία εισάγονται εκτός του φυσικού τους εύρους εξάπλωσης. Έντομα, θηλαστικά, φυτά από όλες τις γωνιές του πλανήτη, έχουν εισβάλει στην Ελλάδα, επιδεικνύοντας μοναδική προσαρμοστικότητα. Μερικά από τα πιο γνωστά που εδώ και καιρό βρίσκονται στη χώρα μας είναι, ο ασημένιος λαγοκέφαλος – Lagocephalus sceleratus, ο καταστροφέας του φοίνικα – Rhynchophorus ferrugineus, το φυτό Solanum elaeagnifolium, κ.α.
Ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η ναυσιπλοΐα, το εμπόριο, ο τουρισμός και η πώληση καλλωπιστικών φυτών και άγριων ζώων, είναι αποκλειστικά υπεύθυνες για την εξάπλωση αυτών των ειδών. Η άφιξη αυτών, έχει φέρει κάποιες επιδράσεις στη χώρα μας, που ποικίλλουν από την απλή προσαρμογή μέχρι την εκτεταμένη καταστροφή οικοτόπων, αλλά και των αφανισμό αυτόχθονων οργανισμών. Μία τέτοια άφιξη ενός τροπικού είδους μανιταριού, από το Νότιο ημισφαίριο, φαίνεται να ανήκει στην κατηγορία της απλής προσαρμογής. Μιλάμε για το μανιτάρι με την παράξενη μορφή, Lysurus cruciatus (Lepr. & Mont.) Henn., Λύσουρους ο μαρτυρικός, που απαντάται στη Νότια Αφρική, Νότια Αμερική αλλά και στην Ωκεανία. Έτσι λοιπόν, μία άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα, ο πόλεμος, φαίνεται να είναι υπεύθυνη για την μεταφορά αυτού του είδους στην Ελλάδα.
Το μανιτάρι βρέθηκε στην Πιερία το 2014 από τον κ. Λευτέρη Σταγκίδη. Στην περιοχή αυτή, σύμφωνα με μαρτυρίες ντόπιων, είχε στρατοπεδεύσει το 21ο Τάγμα Νέας Ζηλανδίας. Που αργότερα πήρε μέρος στη Μάχη του Πλαταμώνα 15 – 16 Απριλίου 1941. Στόχος των Νεοζηλανδών αμυνομένων ήταν να παρεμποδίσουν και να καθυστερήσουν την προσπέλαση των Γερμανικών δυνάμεων με σκοπό να καλύψουν μόνο το αναπόφευκτο της απόσυρσης των στρατευμάτων προς την Λάρισα. Εικάζουμε λοιπόν πως σπόρια του μανιταριού, μεταφέρθηκαν, μέσω των αρβύλων των στρατιωτών ή ακόμα και μέσω του στρατιωτικού τους εξοπλισμού στην περιοχή. Μιας περιοχής που το κλίμα ταιριάζει με αυτό της Νέας Ζηλανδίας, αφού στην Πιερία καλλιεργείται το ακτινίδιο. Ένα φρούτο που κατάγεται από την Κίνα και ήρθε στην Ευρώπη αλλά και στην Νέα Ζηλανδία περίπου τον 19ο αιώνα. Περιβάλλον ιδανικό, με θερμό και υγρό καλοκαίρι αλλά και ήπιο χειμώνα. Τέτοια παραδείγματα μανιταριών από άλλες ηπείρους, να εμφανίζονται στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια με την αύξηση της θερμοκρασίας, έχουμε αρκετά.
Lysurus cruciatus (Lepr. & Mont.) Henn.
Λύσουρους ο μαρτυρικός
Καρποφορεί από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο, αρχικά ημιυπόγεια, σε περιοχές ανθρώπινης δραστηριότητας, με χούμο, κοπριά, γρασίδι κλπ. και παράγει μέτρια έως μεγάλα, λευκά, σφαιρικά ή ωοειδή μανιτάρια, (διαμέτρου 0,5-5 εκ.) που θυμίζουν καλαμάρι (ύψους 6-15 εκ.) με κυλινδρικό, σπογγώδες μαλακό, κούφιο, λευκό πόδι (4-10 x 1-2,5 εκ.), με κρεμ έως πορτοκάλια κορυφή, παχιά, λευκή θήκη (3,5-4 x 2-2,5 εκ.) με ζελατινώδες περιεχόμενο, λευκά ριζόμορφα, διακλαδιζόμενη κεφαλή από (4) 5 (8), πορτοκαλιά, ρόδινα, καφετιά ή κοκκινωπά, αρχικά κυρτά, όρθια, οξύληκτα, κωνικά, τρίεδρα, κούφια, κοντόχοντρα, κατά μήκος αυλακωτά πλοκάμια – βραχίονες, με λεία, λευκωπή αυλακιά στην εξωτερική επιφάνεια και γλοιώδες λαδοκαφετί έως καφετί στρώμα δύσοσμης σποριόμαζας στην εσωτερική επιφάνεια. Εδωδιμότητα: Δεν τρώγεται.
Πηγή: Γιώργος Κωνσταντινίδης. Μανιτάρια της Ελλάδος, οδηγός τσέπης. 2020. Σελ. 308.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “ΦυσηΟραμα” (Τεύχος 26).
Τριμηνιαία έκδοση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων & Μουσείου Μανιταριών
https://meteoramuseum.gr
ΚατηγορίεςΔασική Έρευνα
Απάντηση