Συντάκτης: Στέφανος Βογιατζής,
Δασοπόνος, MSc. in International Environmental Conventions
Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί σημαντικά οι καταγγελίες για παράνομες ξυλεύσεις των ελληνικών δασών. Η οικονομική κρίση, η ανεργία, η οικονομική εξάντληση μεγάλης μερίδας των πολιτών από τους φόρους και τα τέλη έστρεψε πολλούς στη χρήση καυσόξυλων κυρίως για θέρμανση. Οι μάνδρες πώλησης καυσόξυλων, ιδιαίτερα στις πόλεις, έχουν πολλαπλασιαστεί με συνέπεια να εισρέουν μεγάλες ποσότητες καυσόξυλων, οι οποίες επιδεικτικά «ντανιάζονται» σε περίοπτες υπαίθριες αλάνες που συνήθως προβάλλονται με μια κακόγουστη και ανορθόγραφη σανίδα, ως επιγραφή, που διαφημίζει την ποιότητα της πραμάτειας.
Μεγάλοι λοιπόν είναι οι όγκοι των καυσόξυλων δρυός, οξυάς, ελιάς και άλλων οπωροφόρων δένδρων, ακόμη και λεύκης! που διακινούνται στην αγορά. Η διαπιστωμένη από πολλούς έλλειψη ελεγκτικού προσωπικού στις δασικές υπηρεσίες δίνει χωρίς αμφιβολία την εντύπωση ότι δεν ελέγχονται οι ποσότητες καυσόξυλων που διακινούνται στα σημεία πώλησης, αλλά πολύ πιθανόν και οι εισαγόμενες από τα γειτονικά κράτη. Το μέγεθος του όγκου των καυσόξυλων που διατίθεται στο εμπόριο σε συνδυασμό με τον πλημμελή έλεγχο οδηγούν χωρίς παρέκκλιση στο ίδιο συμπέρασμα, ότι δυστυχώς η φύση και τα δάση είναι ξέφραγα αμπέλια. Και ενώ συμβαίνουν αυτά, το αρμόδιο υπουργείο βρίσκεται ακόμη σε κατάσταση καλοκαιρινής ραστώνης. Σωστά ανησυχεί και καταγγέλλει ο Γιάννης Κέκερης της Πανελλήνιας Ένωσης Δασοπόνων & Διαχειριστών Φυσικού Περιβάλλοντος, ότι η Πολιτεία σιωπά, δεν κάνει ούτε τα αυτονόητα για να δώσει διέξοδο στο πρόβλημα αυτό. Οι παρεμβάσεις του Γ. Κέκερη σε υπηρεσιακούς και πολιτικούς παράγοντες δεν εισακούγονται. Η Ελλάδα δυσκολεύεται να θέσει σε εφαρμογή, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις προς την Κοινότητα, το σχετικό Κανονισμό (Ε.Ε) 995/2010 «για τη θέσπιση των υποχρεώσεων των φορέων εκμετάλλευσης που διαθέτουν ξυλεία και προϊόντα ξυλείας στην αγορά» στο πλαίσιο της FLEGT (Forest Law Enforcement, Governance and Trade) Action Plan. Σημειώνεται ότι ο πιο πάνω αναφερόμενος Κανονισμός τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή την 3η Μαρτίου 2013 από τα κράτη – μέλη, όταν η Ελλάδα, σχεδόν μόνη σήμερα, βρίσκεται ακόμη στο στάδιο εκπλήρωσης των υποχρεώσεών της προς τις Βρυξέλλες.
Και όμως, το πρόβλημα των παράνομων ξυλεύσεων για την ικανοποίηση της αυξημένης ζήτησης καυσόξυλων για ενεργειακούς σκοπούς, είναι εφικτό στην παρούσα φάση να μετατραπεί σε εργαλείο κοινωνικής ευθύνης και προσφοράς, ανάπτυξης και ταυτόχρονα, δασοπροστασίας μέσα από έναν εθνικό σχεδιασμό. Το ξύλο ως γνωστό ήταν το πρώτο υλικό που αξιοποιήθηκε ενεργειακά από τον άνθρωπο. Τις τελευταίες δεκαετίες, πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση, η χρήση αυτή περιορίστηκε σημαντικά. Η χρήση της δασικής βιομάζας για παραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα αντικαταστάθηκε σε σημαντικό βαθμό από τη δεκαετία του ΄60, αφού άλλες μορφές, όπως η ηλεκτρική και η χρήση υδρογονανθράκων, αποδείχθηκαν ότι διαθέτουν σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με την ευκολία χρήσης και την καθαριότητα. Έκτοτε, η μη απομάκρυνση σημαντικών ποσοτήτων καύσιμης ύλης από τα ελληνικά δάση και η ανεξέλεγκτη συσσώρευση της, έγινε βασική αιτία καταστροφής τους από τις πυρκαγιές. Δεν έγινε κατανοητή από την Πολιτεία η σφαιρική διάσταση του προβλήματος και η κατάταξή του στα προς αξιολόγηση θέματα, με δεδομένο και ότι το 80% των ελληνικών δασών και των δασικών εκτάσεων ανήκουν στην ιδιοκτησία του δημοσίου. Επιπρόσθετα, όλα αυτά τα χρόνια έχει καταγραφεί σημαντική εκροή πόρων για την εισαγωγή και χρήση διάφορων άλλων μορφών ενέργειας προς ικανοποίηση των ανελαστικών αναγκών των Ελλήνων. Με βάση τις πιο πάνω σκέψεις προκύπτει αβίαστα ότι η διαχείριση της βιομάζας στην Ελλάδα δεν αξιοποιήθηκε, ως όφειλε, για να προσφέρει στις ενεργειακές ανάγκες τμήματος του πληθυσμού της χώρας, ώστε να κρατήσει και τους ορεσίβιους πληθυσμούς στις εστίες τους για τους γνωστούς σημαντικούς λόγους. Η αξιοποίηση της θα μπορούσε να εκτείνεται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που λειτουργούν στις περιοχές αυτές, γεγονός που συμβάλει και στη δημιουργία νέων πρόσθετων θέσεων απασχόλησης. Παράλληλα η αφαίρεση της πλεονάζουσας καύσιμης ύλης θα συνεισφέρει τα μέγιστα στην προστασία του περιβάλλοντος με τον περιορισμό της έντασης και κατά συνέπεια της καταστρεπτικότητας των δασικών πυρκαγιών.
Το βάθεμα της κρίσης στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την διάρκειά της και την οικονομική εξουθένωση μεγάλου τμήματος του πληθυσμού έχουν οδηγήσει το ενεργειακό αυτό πρόβλημα σε ανεξέλεγκτο περιβαλλοντικό. Κρίνεται αναγκαίο να ληφθούν ανάλογες πολιτικές πρωτοβουλίες που θα σχεδιάσουν από την αρχή τη διαχείριση της κατάστασης αυτής. Ο ενεργειακός πανικός, που επιστρέφει δριμύτερος το χειμώνα, ανάλογα φυσικά με την ένταση των καιρικών φαινομένων, θα οδηγήσει καταναλωτές και εμπόρους να στραφούν οι μεν σε απελπισμένες ενέργειες παράνομης απόκτησης δασικής βιομάζας, οι δε σε ανεξέλεγκτες μεθόδους παράνομης υλοτομίας και διάθεσης στην αγορά μεγάλων ποσοτήτων καυσόξυλων με στόχο φυσικά τον παράνομο πλουτισμό.
Το αρμόδιο υπουργείο οφείλει, με κεντρικό σχεδιασμό, να αποτρέψει αυτούς τους ορατούς κινδύνους που ελλοχεύουν για τα ελληνικά οικοσυστήματα και να μετατρέψει το διαφαινόμενο κίνδυνο σε ωφέλιμη διαχείριση για τα δάση και το φυσικό περιβάλλον. Ο σχεδιασμός αυτός θα έχει τα στοιχεία της νόμιμης αποκόμισης σημαντικής ποσότητας καύσιμης ύλης από τα ελληνικά δάση, μέχρι που η αειφορική κάρπωση επιτρέπει τη μη πρόκληση βλάβης στα οικοσυστήματα, αλλά αντιθέτως να προσφέρει όλα τα οφέλη από την αφαίρεσή της, αναφορικά με το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών. Επιπρόσθετα, είναι εφικτό να εμπλουτιστεί μια τέτοια διαχείριση με όλα τα στοιχεία της κοινωνικής προσφοράς της Πολιτείας προς όλους όσους έχουν ανάγκη τέτοιων παροχών, ειδικότερα, στους κατοίκους και τις επιχειρήσεις των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών. Το ενεργειακό κόστος είναι μεγάλο για τις οικογένειες και τις επιχειρήσεις που ζουν και δραστηριοποιούνται σε ορεινές περιοχές.
Γενικότερα, η δυνατότητα άμβλυνσης του ενεργειακού προβλήματος αποτελεί τη σημαντικότερη περιβαλλοντική πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα. Η τεχνολογία, στο αντικείμενο της διαχείρισης και επεξεργασίας της διαθέσιμης δασικής και λοιπής βιομάζας για ενεργειακούς σκοπούς, αποτελεί σημαντική πρόκληση ειδικότερα για εκείνο το τμήμα του πληθυσμού που βρίσκεται κάτω από οικονομική πίεση. Η χρήση της βιομάζας, αλλά και γενικότερα η στροφή προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αναμφίβολα δεν αποτελεί μια όποια επιλογή, αλλά μια επιβεβλημένη για πολλούς λόγους ανάγκη προς κάλυψη των ολοένα αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών.
.
Δημοσιεύτηκε στο dasarxeio.com | 10.10.2016
ΚατηγορίεςΔασικά Προϊόντα, Δασική Πολιτική, Δασική Υπηρεσία, Υλοτομίες
Αφήστε μια απάντηση