Σοφία Ε. Παυλάκη,
Δικηγόρος, M.Sc.
Η δασική διαχείριση αποτελεί επίσημα -αδιαλείπτως από το 1924, οπότε θεσπίσθηκε ο πρώτος Δασικός Κώδικας της χώρας (ν. 3077/1924), μέχρι και σήμερα- τον πλέον νευραλγικό τομέα της λειτουργίας και του έργου της Δασικής Υπηρεσίας μέσα από τις διαχειριστικές μελέτες που εκπονεί με το προσωπικό της. Και μόνον εφόσον γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης της δασολογίας, της οποίας φορείς είναι οι Έλληνες δασολόγοι και δασοπόνοι, είναι δυνατόν η δασική διαχείριση να εγγυάται τη βιώσιμη και οικολογικά ισορροπημένη ανάπτυξη των δασών την οποία επιτάσσει το Σύνταγμα και η Δασική μας νομοθεσία.
Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους τομείς: α) της διαχείρισης υδάτων, β) της διαχείρισης και προστασίας των δασών, γ) της αστικής ανθεκτικότητας και πολιτικής, δ) της καταπολέμησης της αυθαίρετης δόμησης, ε) της ενεργειακής ασφάλειας»[1], η Κυβέρνηση όχι μόνον δεν σέβεται την ισχύουσα νομοθεσία και τη Συνταγματική τάξη, αλλά -προσβάλλοντας και παρακάμπτοντας τη λειτουργία της Δασικής υπηρεσίας- καθιερώνει, για ακόμα μία φορά, και γενικεύει την παραχώρηση της πλήρους διαχειρίσεως του συνόλου των ελληνικών δασών σε εξωθεσμικούς ιδιωτικούς φορείς του εμπορικού δικαίου, των οποίων οι καταστατικοί σκοποί δεν προβλέπουν καμία αρμοδιότητα δασικής διαχείρισης και στους οποίους το Σύνταγμα και η ισχύουσα νομοθεσία δεν απονέμουν εξουσίες δασικής προστασίας, διαχείρισης και αποκατάστασης.
Θυμίζουμε ότι ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 841/2018 έχει ήδη θέσει, προ πολλού, ως βασικό μοχλό ανάσχεσης του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής τη βιώσιμη διαχείριση των υφισταμένων δασών και τη δημιουργία νέων δασών, αφού τα δάση συνιστούν τα κατεξοχήν οικοσυστήματα που διασφαλίζουν την ισορροπία του κλίματος, τη συγκράτηση των υδάτων στις πλημμύρες, τη διατήρηση και ανάπτυξη του πλούτου της βιοποικιλότητας, τη διαφύλαξη των φυσικών πόρων, την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και την προστασία του τοπίου.
Κι όμως καμία κυβέρνηση δεν έπραξε τίποτα, από το 2018 έως σήμερα, για την εφαρμογή των επιταγών του Κανονισμού αυτού[2] με κίνδυνο να μας επιβληθούν και δυσβάστακτες κυρώσεις από το Ευρωδικαστήριο. Αντ’ αυτού τα δάση και οι πολυτιμότεροι οικότοποι της πατρίδας μας:
α) Μετατράπηκαν σε στάχτη,
β) Υποβαθμίζονται καθημερινά από αθρόες επεμβάσεις σε αυτά, που φτάνουν ως την πλήρη κατάργηση του μέτρου της αναδάσωσης με την εγκατάσταση ΑΠΕ σε καμένες εκτάσεις, και πριν ακόμα την ανάκτηση της δασικής βλάστησης, ενώ το Σύνταγμα, στο άρθ. 117, το απαγορεύει απόλυτα (άρθ. 53 ν. 998/79, όπως ισχύει μετά τους ν. 1822/88, 2941/01, 4280/14 και το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο των ΑΠΕ του 2008 συνδ. ΣτΕ Ολ 2944/2012),
γ) Παραχωρούνται σε ιδιώτες επενδυτές μέσω ΤΑΙΠΕΔ (ν. 3986/2011),
δ) Επιτρέπεται να εξαγοράζονται αφού καταπατηθούν (ν. 5024/2023),
ε) Δίνονται στην αγροτική εκμετάλλευση αφού εκχερσωθούν (ν. 5037/2023), και
στ) Αποκαθίστανται/αναδασώνονται από εταιρικούς κολοσσούς – αναδόχους (ν. 4824/2021) μέσα από άγνωστες και θεσμικά ανέλεγκτες διαδικασίες…
Και τώρα που αποφασίστηκε να κατατεθεί ένα νομοσχέδιο για τον σπουδαίο ρόλο των δασών στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η κυβέρνηση φέρνει προς ψήφιση αυτές τις απαράδεκτες και αντισυνταγματικές διατάξεις με την πλήρη παραχώρηση των δασών μας στις ορέξεις και στα σχέδια ιδιωτικών φορέων μεγάλων εμπορικών συμφερόντων που, σε καμία περίπτωση, δεν δύνανται να εγγυηθούν τη «βιώσιμη ανάπτυξη και διαχείριση των δασών», που επιτάσσει ο ως άνω ευρωπαϊκός Κανονισμός, ούτε φορείς της επιστήμης της δασολογίας είναι ούτε, κυρίως, τους απονέμει το Σύνταγμα και η Δασική νομοθεσία τέτοια αρμοδιότητα.
Πρόκειται για άνευ προηγουμένου καθολική παρεκτροπή από τη Συνταγματική τάξη και από το ισχύον θεσμικό και νομοθετικό πλαίσιο για τα δάση και για μία επιλογή που προσβάλλει τη δημοκρατία, το δίκαιο, τον Ελληνικό λαό και τα πολύτιμα συνταγματικά προστατευόμενα αγαθά του δάσους και του φυσικού περιβάλλοντος της πατρίδας μας τα οποία είναι απολύτως βέβαιο -και επίσημα πλέον- ότι οδηγούνται στην απόλυτη εξαφάνιση και καταστροφή.
Το Σύνταγμά μας εισήγαγε το οικολογικό κριτήριο της διαχείρισης και προστασίας του δάσους και του περιβάλλοντος, μέσα από την αρχή της αειφορίας (άρθ. 24 Συντ.) που διαπνέει ολόκληρο το οικοδόμημα της δασικής και περιβαλλοντικής μας νομοθεσίας. Και όμως σήμερα, με το σύνολο σχεδόν του περιβάλλοντος και του δασικού πλούτου της χώρας υποβαθμισμένο ή και κατεστραμμένο από πολιτικές που ακολουθήθηκαν συστηματικά ενάντια στη συνταγματική τάξη, ζητάμε να ξαναγυρίσουμε στο οικονομικό κριτήριο της εκμετάλλευσης της φύσης που έχει εγκαταλειφθεί, εδώ και πάνω από μισό αιώνα, ως ανεπαρκές ή και επικίνδυνο, ήδη από τα πρώτα χρόνια της εποχής της Μεταπολίτευσης.
Ο ρόλος της Δασικής Υπηρεσίας της χώρας στον τομέα της διαχείρισης και της προστασίας των δασών είναι εξ ορισμού θεμελιακός και ΑΝΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΟΣ! Η Δασική υπηρεσία, ως μόνος κρατικός φορέας που διαθέτει επιστήμονες του δάσους υψηλού κύρους και κατάρτισης και τους μόνους αρμόδιους και ικανούς να διαχειριστούν τα σύνθετα και πολύτιμα οικοσυστήματα των δασών, αποτέλεσε ιστορικά τον θεματοφύλακα του δασικού πλούτου της χώρας και είναι η μόνη υπηρεσία που μπορεί και σήμερα να εγγυηθεί τη βιώσιμη και οικολογικά ορθή ανάπτυξη των δασών στον σύγχρονο κόσμο, αλλά και στο μέλλον, χάριν και των επερχομένων γενεών. Η Πολιτεία έχει χρέος και δεσμεύεται σε αυτό από το ίδιο το Σύνταγμά μας, να περιφρουρήσει τις αρμοδιότητες της Δασικής Υπηρεσίας, να τη στηρίξει και να την επανδρώσει με το κατάλληλο προσωπικό και τον τεχνικό εξοπλισμό που θα της επιτρέψουν να ασκεί απρόσκοπτα και αποτελεσματικά το σπουδαίο έργο της για το κοινό καλό.
[1] https://www.hellenicparliament.gr/Nomothetiko-Ergo/Anazitisi-Nomothetikou-Ergou?law_id=1b3e04f9-6f6f-466d-8da3-b154000491fe
[2] Βλ. Σοφία Παυλάκη, «Κανονισμός (ΕΕ) 841/2018 – Ακόμα μία χαμένη ευκαιρία για τα ελληνικά δάση;», https://dasarxeio.com/2020/06/30/82876/
ΚατηγορίεςΑπόψεις, Δασική Υπηρεσία