Παναγιώτης Γαλάνης,
Δικηγόρος Περιβαλλοντικού – Πολεοδομικού Δικαίου και Δικαίου της Ενέργειας,
Υπ. Δρ. Νομικής ΕΚΠΑ
panagiotisgln@gmail.com
Το Πολεοδομικό Δίκαιο συχνά θεωρείται απροσπέλαστος κλάδος για τον πολίτη, αλλά ενίοτε και για τον νομικό. Και όχι τυχαία. Αυτό το αποδεικνύει το παρόν σύντομο άρθρο, που εξετάζει τον θεσμό της εισφοράς σε γη και χρήμα.
Εισαγωγικά
Η πολεοδομική ενεργοποίηση γίνεται με παρέμβαση σε μία περιοχή, με συνεισφορά (=παραίτηση) ιδιοκτησιών για να δημιουργηθούν οι αναγκαίοι οικοδομήσιμοι, κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι. Αυτοί που συνεισέφεραν έχουν αξίωση να τους παρασχεθεί κατά το δυνατόν ίσης αξίας ιδιοκτησία. Με την πολεοδομική ενεργοποίηση η γη αποκτά μεγαλύτερη αξία. Από αυτό που είναι ίσης αξίας, θα αφαιρεθεί προηγουμένως η προηγούμενη εισφορά σε γη. Το σύνολο των διαδικασιών που απαρτίζουν τον αστικό αναδασμό σκοπεί στην πολεοδοµική ενεργοποίηση της οικιστικής περιοχής. Γίνεται συνεισφορά των ιδιοκτησιών τους από όλους τους ιδιοκτήτες για τη δηµιουργία ή διαµόρφωση και συντελείται εκ νέου παραχώρηση σε αυτούς οικοδοµήσιµων γενικά χώρων που να εξυπηρετούν τις χρήσεις γης που προβλέπονται για την οικεία ζώνη.
Εισφορά σε γη και χρήμα
Η εισφορά σε γη δεν προσβάλλει την ιδιοκτησία και όταν η επιβαλλόμενη απαλλοτρίωση για την δημιουργία των εν λόγω χώρων κατά το άρθρο 24 Συντάγματος να υπερβαίνει το όριο της οφειλόμενης εισφοράς, αυτό επιτρέπεται στο μέτρο που παρίσταται αναγκαίο για πολεοδομικούς λόγους. Στην περίπτωση δε αυτή υφίσταται συνταγματικά προβλεπόμενη υποχρέωση απόδοσης στον πληττόμενο ιδιοκτήτη οικοπέδου ισαξίου προς το απαλλοτριούμενο τμήμα το οποίο υπερβαίνει το όριο της εισφοράς ή της προσήκουσας για το τμήμα αυτό αποζημίωσης.
Ήδη ο πρώτος πολεοδομικός νόμος, ήτοι το ΝΔ 17.7.1923 προβλέπει τρεις πράξεις εφαρμογής για κάθε οικόπεδο που δεν πληροί της προϋποθέσεις. Η πράξη εφαρμογής εξειδικεύει την εισφορά σε γη, θέτει τα θεμέλια για τον υπολογισμό της εισφοράς σε χρήμα, ενώ ο βασικός της σκοπός συνίσταται στον επακριβή καθορισμό των εδαφικών εκτάσεων που ρυμοτομούνται για κοινόχρηστους χώρους ή καταλαμβάνονται από κοινωφελή έργα.
Η εισφορά σε γη και σε χρήμα αναφέρεται σποραδικά στη νομοθεσία. Εδώ θα αναφέρουμε ορισμένες περιπτώσεις που συναντώνται:
1) Συντέλεση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης
«Ρυμοτομική απαλλοτρίωση» κατά τον Ν. 4759/2020 είναι η απαλλοτρίωση που επιβάλλεται επί ακινήτων κατά την έγκριση ρυμοτομικού σχεδίου στη διαδικασία πολεοδομικού σχεδιασμού, με σκοπό να δημιουργηθούν επ’ αυτών οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι που προβλέπονται στο οικείο σχέδιο ή την εφαρμογή αυτού. Εάν, κατά την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου, επιβλήθηκε στα ακίνητα εισφορά σε γη, ως ρυμοτομική απαλλοτρίωση νοείται η ρυμοτόμηση του κάθε ακινήτου στον βαθμό που υπερβαίνει την εισφορά σε γη που του αναλογεί.
Η καταβολή της δικαστικώς προσδιορισθείσας αποζημίωσης ή η δημοσίευση στο ΦΕΚ της γνωστοποίησης για τη γενόμενη εμπρόθεσμη παρακατάθεση της αποζημίωσης επιφέρουν συντέλεση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης (άρθρ. 17 παρ. 4 Σ και 7, 8, 11 Ν. 2882/2001).
Δεν απαιτείται κάλυψη της δαπάνης για τη συντέλεση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, καθώς ο νόμος προβλέπει ειδική διοικητική διαδικασία καθορισμού της έκτασης, του υποχρέου και η εισφορά σε γη και πρέπει να τηρηθεί αυτή πριν να οφείλεται χρηματική αποζημίωση.
2) Μετατροπή εισφοράς σε γη που επιβλήθηκε πριν από τον Ν. 1337/1983 σε εισφορά σε χρήμα
Κατά δε το άρθρο 151 του νέου Ν. 4759/2020, σε περίπτωση που με διάταγμα καθορισμού χρήσεων γης και όρων δόμησης του άρθρου 9 του από 17.7.1923 ΝΔ ή του άρθρου 62 του Ν. 947/1979 έχει επιβληθεί επί ακινήτου παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου στον οικείο δήμο ή οποιασδήποτε άλλης μορφής εισφορά σε γη, εάν η παραχώρηση δεν υλοποιηθεί εντός δεκαετίας από την έκδοση του διατάγματος, ο κύριος του ακινήτου ή οι καθολικοί ή ειδικοί διάδοχοι αυτού έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν τη μετατροπή της υποχρέωσης προς παραχώρηση ή της εισφοράς σε γη σε εισφορά σε χρήμα, εάν το ακίνητο δεν βρίσκεται εντός σχεδίου πόλεως. Η παραχώρηση ή εισφορά θεωρείται ότι έχει υλοποιηθεί όταν η παραχωρηθείσα ή εισφερθείσα έκταση έχει καταληφθεί από τον οικείο δήμο και έχει γίνει έναρξη, τουλάχιστον, εργασιών διαμόρφωσης αυτού για την κατά προορισμό χρήση του είτε από τον οικείο δήμο, όπως προκύπτει από πράξεις των οργάνων του δήμου με τις οποίες ανατίθενται ή παραλαμβάνονται σχετικά έργα είτε από τον κύριο του ακινήτου. Η εισφορά σε χρήμα που προκύπτει υπολογίζεται σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 9 του Ν. 1337/1983.
♦•♦•♦
ΚατηγορίεςΝομοθεσία
Αφήστε μια απάντηση