(Δυο αλήθειες και μια λύση για την αποτελεσματική δασοπυρόσβεση)
Δρ. Ελευθέριος Σταματόπουλος,
Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος Μελετητής
1ο θέμα. Τα 10 μέτρα που ανακοίνωσε ο κος Πρωθυπουργός
Ο κος Πρωθυπουργός ανακοίνωσε μέσω twitter επιγραμματικά 10 μέτρα για την Προστασία των Δασών. Από αυτά επιβεβαιώνεται η αρχική μου αντίληψη ότι έχει σωστή επαφή με το θέμα.
Συμφωνώ σε όλα τα σημεία. Θα μου επιτρέψει ωστόσο μερικές επισημάνσεις σε δύο-τρία σημεία, για την βελτίωση των προτάσεων που ασφαλώς και θα γίνουν ούτως ή άλλως κατά την επεξεργασία τους.
1ο σημείο. Η ανίχνευση των πυρκαγιών, η επιτήρηση των Δασών και τα drowns.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επιτήρηση των Δασών έχει πολύ μεγάλη σημασία για την άμεση ανίχνευση των Δασικών πυρκαγιών και την έγκαιρη πρώτη πλήξη της.
Παράλληλα η επιτήρηση μπορεί να δώσει ουσιαστικές πληροφορίες για την κατάσβεση μιας δασικής πυρκαγιάς. Και βέβαια τα drowns μπορούν να προσφέρουν σημαντικές βοήθειες.
Θα σας φανεί παράξενο αλλά εδώ και πολλά-πολλά χρόνια έχουμε συστήματα άμεσης ανίχνευσης μέρα και νύχτα των Δασικών πυρκαγιών χειμώνα καλοκαίρι. Ήταν τα ψηλά πυροφυλάκια που η Δασική Υπηρεσία τα είχε κατασκευάσει ήδη από την δεκαετία το 70’ σαν κι αυτό.
Το εγκαταλελειμμένο Πυροφυλάκιο στην θέση Καζάρμα στην Αργιθέα.
(Φωτογραφία: greekadventure.com)
Αυτή είναι η κατάσταση στα πυροφυλάκια της Χώρας. Εδώ εγκαταλελειμμένο Πυροφυλάκιο στον Κίσσαβο. (Φωτογραφία: Δρ Ελευθέριος Σταματόπουλος)
Τα πυροφυλάκια αυτά αν και παραδόθηκαν στην Πυροσβεστική από το 1998, από την πρώτη στιγμή τα εγκατέλειψε. Πορευτήκαμε λίγα χρόνια με την ανίχνευση «του αραμπά» και την αναγγελία των κινητών τηλεφώνων και τους τεράστιους χρόνους ανταπόκρισης με τις πολύ μεγάλες καμένες εκτάσεις Δασών μας.
Δεν χρειάζονται όμως αυτοσχεδιασμοί. Μετά από την εκατόμβη του 2018 στο ΜΑΤΙ μίλησαν για την αγορά 35 των αεροπλάνων tractors που θα πετάνε αδιαλείπτως μέρα και νύχτα και θα κάνουν την ανίχνευση και αναγγελία της Δασικής Πυρκαγιάς και μάλιστα θα επιχειρούν αμέσως μια και θα διαθέτουν και νερό για να κάνουν την πρώτη επέμβαση. Τελικά δεν τα αγοράσαμε αλλά τα νοικιάσαμε.
Δεν θα κάνουμε υπολογισμούς σε σχέση με όσα είπε ο κος πρώην Υπουργός μια και εκ του σημερινού αποτελέσματος «του έργου του» έχει το ακαταλόγιστο.
Όμως τα αεροπλάνα αυτού του τύπου που επιχειρούν τις επικίνδυνες ημέρες είναι δύο, στην παρούσα αντιπυρική περίοδο. Ας δεχθούμε ότι κοστίζει η κάθε ώρα πτήσης όσο και ο μέσος όρος κόστους όλων των εναέριων μέσων (χωρίς το κόστος της ενοικίασης). Δηλαδή 30.000 ΕΥΡΩ.
Μόνο λοιπόν για την πτήση υπολογίστε:
24 ώρες Χ 2 αεροπλάνα Χ 30.000 ΕΥΡΩ = 1.440.000 ΕΥΡΩ την κάθε ημέρα.
Αν παραδεχθούμε ότι οι πολύ επικίνδυνες ημέρες είναι περίπου 40 τότε το εγχείρημα αυτό μας στοιχίζει 1.440.000 Χ 40 = 57.000.000 ΕΥΡΩ.
Λοιπόν σας λέω ότι αν είχαμε κάθε χρόνο μόνο αυτά τα χρήματα, μαζί με όσα χρήματα ανταποδίδονται μέσω των προϊόντων της Διαχείρισης, οι Δασικές Υπηρεσίες θα έκαναν θαύματα.
Εγώ δεν είμαι στην Δασική Υπηρεσία, όμως γνωρίζω ότι στοιχειωδώς ενισχυμένη, θα έκανε και την Διαχείριση και την πρόληψη και επιτήρηση και την άμεση πρώτη πλήξη στα Δάση και θα δούλευαν όλο τον χρόνο. Και θα ομόρφαιναν την Χώρα και θα την προστάτευαν από την Κλιματική Κρίση.
Τώρα θα αγοράσουμε και τα πανάκριβα drowns. Κανείς δεν αρνείται τα συγκεκριμένα μέσα. Είναι χρήσιμα επικουρικά, που σε ένα υψηλό Πυροφυλάκιο θα είχαν ακόμα μεγαλύτερη χρησιμότατα. Αν υπήρχε δυνατότητα το Πυροφυλάκιο να στείλει αμέσως ένα drown
Με δεδομένο ότι με βάση το άρθρο 48 του ν.4662/2020 την προμήθεια κάνει η Διεύθυνση Προμηθειών της Πυροσβεστικής και με το άρθρο 49 τον έλεγχο κάνει το τμήμα Υποστήριξης πάλι της Πυροσβεστικής και κανένας άλλος δεν μπορεί να ελέγξει.
Και επειδή ποτέ δεν δόθηκε στην δημοσιότητα ένας απολογισμός των εξόδων της Πυροσβεστικής για την δραστηριότητα της Δασοπυρόσβεσης, φοβάμαι ότι εγχείρημα των drowns θα πέσει θύμα μιας ανεξέλεγκτης και αναξιόπιστης διαδικασίας ελάχιστης αποτελεσματικότητας.
2ο σημείο: Η Πρόταση του χειμερινού σχεδιασμού των προληπτικών δράσεων μέσα στα δάση από την Πυροσβεστική και η αναβολή της ενίσχυσης της Δασικής Υπηρεσίας.
Νομίζω ότι η πρόταση αυτή παρακάμπτοντας και πάλι τις Δασικές υπηρεσίες θα οδηγήσει σε παρεμβάσεις ξένες με την οφειλόμενη πριν από όλα Διαχείριση Δασών.
Όλες οι προληπτικές δράσεις μέσα στα δάση είναι αποτέλεσμα της Διαχείρισης του Δάσους. Πρώτα κάνεις διαχείριση, υλοτομείς λελογισμένα και περιοδικά τις συστάδες, βγάζεις όγκους ξύλου ανάλογα με την παραγωγικότητα του δάσους, προσέχεις την αναγέννηση του Δάσους για την εξασφάλιση της αειφορίας των καρπώσεων. Παράλληλα προσέχεις τον υδρονομικό του ρόλο των συστάδων, υδρομαστεύεις τις πηγές χάριν της υδροδότησης των Χωριών, της αγροτικής καλλιέργειας και των δεξαμενών ή και ταμιευτήρων δασοπυρόσβεσης, φροντίζεις τα ενδιαιτήματα των ζώων και της Ορνιθοπανίδας κλπ.
Μετά σχεδιάζεις την πρόσβαση και την συντήρησή όλης της υποδομής πρόσβασης, έπειτα τις αντιπυρικές λωρίδες και την υπόλοιπη υποδομή τους.
Έπειτα ορίζεις τις θέσεις πρώτης πλήξης και διαμορφώνεις την γραμμή κύριας πλήξης στο δάσος και στην συνέχεια τις δευτερεύουσες γραμμές αμύνης και στην συνέχεια αναθέτεις καθήκοντα στις Μονάδες σου. Έτσι όλοι ξέρουν τι να κάνουν.
Αν δεν κάνεις διαχείριση με όλα τα παραπάνω και βάλεις στον χειμερινό σχεδιασμό της Πυροσβεστικής να κατασκευάζουν αντιπυρικές λωρίδες σύμφωνα με τον συνήθεια «ξεκίνα και όπου βγει» (θυμάστε τα Τέμπη;) δεν θα έχεις αποτελέσματα ούτε της απλής Πυροπροστασίας και είναι πιθανόν να υποβαθμίσεις και τα δάση.
Δεν είναι κανείς αντίθετος με τις αντιπυρικές λωρίδες εφόσον πρόκειται αυτές να χρησιμοποιηθούν. Κι αυτό το λέμε γιατί ουσιαστικά πλατιές αντιπυρικές λωρίδες της Δαδιάς ή της Εύβοιας και όλες οι υπόλοιπες δεν έπαιξαν κανέναν ουσιαστικό ρόλο μια και κανείς δεν πήγε εκεί για να επιχειρήσει. Αλλά και η Εγνατία, η Εθνική οδός το 2021, η Λ.Μαραθώνος το 2018 δεν λειτούργησαν ως αντιπυρικές ενώ θα μπορούσαν γιατί κανείς δεν πήγε.
Σίγουρα επίσης, κανείς δεν μπορεί και να συμφωνήσει και στις άναρχες αντιπυρικές λωρίδες. Οι βασικές λειτουργίες των Δασικών οικοσυστημάτων στηρίζονται στο ενιαίο τους και όχι στην «μπακλαβαδοποίησή» τους.
Όμως το θέμα είναι θεσμικά σοβαρότερο μια και ουσιαστικά απομπλέκεται η Δασική Υπηρεσία ακόμα περισσότερο και ο κρυφός στόχος (όχι του κου Πρωθυπουργού αλλά της Πυροσβεστικής) είναι να γίνει ένας Ψευτοφορέας Δασοπροστασίας μέσα στην Πυροσβεστική, εν ανάγκη και με την διάλυση της Δασικής Υπηρεσίας.
Σκοπός τους είναι ένας: Να διατηρήσουν όλα τα χρήματα της Πρόληψης και να τα διαθέσουν μέσω των μυστικών λογαριασμών κυρίως του άρθρου 53 του Ν.4662/2020 χωρίς κανέναν έλεγχο.
Σήμερα διαθέτουμε το μεγαλύτερο Πυροσβεστικό Σώμα στον Κόσμο (τηρουμένων των αναλογιών).
Αρκεί να σκεφτούμε τα εξής:
- Το 1998 η Πυροσβεστική είχε 6.000 άτομα προσωπικό και η Δασική Υπηρεσία μαζί με τους έκτακτους το καλοκαίρι άλλους 6.000 περίπου.
Δηλαδή είχαμε συνολικά 12.000 άτομα και δεν είχαμε κανέναν νεκρό (ή πολύ σπάνια) τον χρόνο. Είχαμε λιγότερα καμένα δάση, μόνο 30 εκατομμύρια ΕΥΡΩ έξοδα και δεν είχαμε εκκενώσει ποτέ κανέναν οικισμό.
- Σήμερα έχουμε 17.300 άτομα μόνιμο προσωπικό στην Πυροσβεστική και 3.000 περίπου στην Δασική Υπηρεσία.
Δηλαδή απασχολούμε 20.300 άτομα συνολικά και τα αποτελέσματα είναι ολέθρια. Μάλιστα τα τελευταία 25 χρόνια του αποτυχημένου μοντέλου έχουμε 11 νεκρούς τον χρόνο, τεράστιες καμένες δασικές εκτάσεις ακόμα και δροσερών δασών, καταστροφή ολόκληρων Νομών με την διάλυση κάθε Οικονομικής και κοινωνικής δομής και … κατ’ εκτίμηση 1-1,5 δις έξοδα τον χρόνο.
Λέτε η λύση να βρίσκεται σε ακόμα 1.000 Πυροσβέστες και έναν ακόμα Στρατηγό;
Αν θέλουμε να κάνουμε πλήρη Πυροπροστασία πρέπει να ενισχύσουμε την Δασική Υπηρεσία με:
- Τα 500 άτομα που εξήγγειλε ο κος Πρωθυπουργός
- Μεταφορά των 500 ατόμων Ειδικών Δασικών επιχειρήσεων στην Δασική Υπηρεσία. Έτσι κι αλλιώς αυτοί δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τον χειμώνα σε άλλες επιχειρήσεις και ή κάνουν Γραμματεία ή άλλες εργασίες απλής υποστήριξης ή κάθονται.
- Μεταφορά των περίπου 300 ειδικών Δασοπροστασίας στην Δασική Υπηρεσία.
- Μεταφορά (προαιρετικά) ορισμένων ατόμων πενταετούς θητείας στις Δασικές Υπηρεσίες.
- Ένταξη μέρους της αργούσας Πανεπιστημιακής Αστυνομίας (προαιρετικά) στην Δασοφυλακή ή άλλες θέσεις ανάλογα με τα προσόντα τους.
- Μεταφορά 700 Δασοπυροσβεστικών οχημάτων (των πιο ευέλικτων) στη Δασική Υπηρεσία.
Με ελάχιστες νομοθετικές αλλαγές θα έχουμε σχεδόν ανέξοδα το ειδικό Δασικό Σώμα.
3ο σημείο. Η διάβρωση των θεσμών, η εφαρμογή της Νομιμότητας και οι ΠΟΙΝΕΣ
Από μία συνέντευξη του κου Σκέρτσου (την βρήκα στο dasarxeio.com – 31/8/2023) διάβασα τα εξής : «είναι πολύ σημαντικό θέμα αυτό της εφαρμογής των νόμων. Δυστυχώς υπάρχει μια διάχυτη κουλτούρα ανομίας στη χώρα μας και αυτή έχει διαβρώσει διαχρονικά μέσα στις δεκαετίες και τη λειτουργία αρκετών δομών του κράτους. Υπάρχει μια επιλεκτική εφαρμογή τής νομιμότητας κάποιες φορές ».
Όμως, συνέχισε, «το κράτος δικαίου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος σε μια δημοκρατία, είναι αυτό που μας συνέχει. Δεν μπορούμε χωρίς εμπιστοσύνη στους θεσμούς, το κράτος δικαίου, στην Πολιτεία, τα όργανα της τάξης, τη Δικαιοσύνη να προχωρήσουμε μπροστά».
Και στα δύο συμφωνώ απολύτως.
Και συμφωνώ επίσης ότι πρέπει να δούμε και τον ποινικό κολασμό όλων όσων προκαλούν Δασικές Πυρκαγιές έστω και λόγω αμέλειας.
Όμως να ισχύει και το αντίθετο. Για παράδειγμα. Σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι ένας επικεφαλής των Πυροσβεστικών δυνάμεων σε μια πυρκαγιά έκανε πρόδηλο λάθος ή αποχώρησε αδικαιολόγητα από τα καθήκοντά του ή δεν έτρεξε να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του ή αρνήθηκε μετά από διαταγή και έθεσε σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές ή προκάλεσε τεράστιες καταστροφές, θα αντιμετωπίσει βαρύτερες ποινές ή θα θεσπιστεί γι’ αυτούς όλους το πλήρης ασυλία;
Αγαπητοί φίλοι
Δεν είναι δυνατόν να φανταστούμε την θέσπιση ατιμωρησίας σε όσους δεν επιτελούν το καθήκον τους.
Και είναι αυτονόητο, αυτό που ισχύει για κάθε Δημόσιο λειτουργό. Όσο διαρκεί η διερεύνηση μιας υπόθεσης από την Δικαιοσύνη, κανείς δεν μπορεί και δεν πρέπει να προάγεται, γιατί μπορεί να βρεθεί σε θέση να αποκρύψει στοιχεία.
Τώρα τι κάνουμε θα μου πείτε.
Λοιπόν έχει αποδειχθεί πια ότι είναι καιρός να κάνουμε αυτό που όλοι λένε.
Την Δημιουργία του Δασικού σώματος της Δασικής Υπηρεσίας. Πρέπει να προσθέσουμε (ουσιαστικά ανέξοδα) έναν βραχίονα επέμβασης όπως περιγράφεται από όλα τα πορίσματα και τα σχέδια βελτίωσης της Δασοπυρόσβεσης, εμπλουτίζοντας τον επιτελικό ρόλο της Πολιτικής Προστασίας.
Έτσι σχηματικά θα έχουμε:
| ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
(Επιτελικός ρόλος – Η γνώμη μου είναι ότι δεν είναι ανάγκη να υπάρχει χωριστό Υπουργείο. Η Γενική Γραμματεία κάτω από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη είναι αρκετό) |
|||||||
|
ΔΑΣΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙ (Διαχείριση – πρόληψη – επιτήρηση – Πρώτη πλήξη – Συντονισμός στα δάση) |
ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ (Πρόληψη – επιτήρηση – Πρώτη πλήξη) Και σε Περιφερειακό επίπεδο εξασφάλιση επικουρικών μέσων |
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ (Κύρια πλήξη σε γεωργοχορτολιβαδικές εκτάσεις και κύρια πλήξη σε χωριά, πόλεις, οικισμούς. Αρμοδιότητα και Συντονισμός εκκένωσης και διάσωσης)< |
|||||
|
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ (Εκκένωση, διάσωση, αστυνόμευση για ληστείες κλπ) |
ΛΙΜΕΝΙΚΟ ΣΩΜΑ (Διάσωση, αρωγή) |
Αγαπητοί φίλοι κάνοντας μία μόνο διορθωτική ενέργεια και αναθεωρώντας οριακά την Νομοθεσία μας θα εξοικονομήσουμε τουλάχιστον 1 δις ΕΥΡΩ που (κατ’ εκτίμηση σήμερα ξοδεύουμε αδικαιολόγητα) θα γλιτώσουμε από τις τόσο μεγάλες καταστροφές, τους θανάτους, την διάλυση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού ολόκληρων Νομών, που στην περίπτωση των παραμεθόριων περιοχών είναι και Εθνικής επιβίωσης.
Τελειώνω με τον χρυσό κανόνα των χρηματοδοτήσεων: 1 – 100 – 1.000
ΜΕ 1 ΕΥΡΩ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ
Γλυτώνουμε 100 ΕΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΒΕΣΗ
Και 1.000 ΕΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Τα ενυπόγραφα κείμενα δημοσιεύονται αυτούσια και εκφράζουν τον συντάκτη τους, χωρίς να συμπίπτουν κατ’ ανάγκη με την άποψη του dasarxeio.com
ΚατηγορίεςΑπόψεις, Πυρκαγιές - Αναδασώσεις