Γράφει ο Καθ. Μιχάλης Βραχνάκης,
Δασολόγος/Λιβαδοπόνος
Τμήμα Δασολογίας, Επιστημών Ξύλου και Σχεδιασμού
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ο ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης κ. Βασίλειος Παπαναστάσης εξέδωσε νέο βιβλίο με τίτλο «ΦΥΤΟΚΟΜΙΚΑ ΕΡΓΑ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Γιαχούδη. Το βιβλίο αυτό, μαζί με τα ΛΙΒΑΔΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ (1992, Εκδόσεις Γιαχούδη), ΛΙΒΑΔΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (2009, Εκδόσεις Γιαχούδη), ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΛΙΒΑΔΙΩΝ (2012, Εκδόσεις Γιαχούδη) και ΑΓΡΟΔΑΣΟΠΟΝΙΑ (2015, Εκδόσεις Ζήτη Πελαγία & ΣΙΑ) συμπληρώνει το απαραίτητο γνωσιακό υπόβαθρο που απαιτείται για την πολλαπλής δυσκολίας και απαιτήσεων διαδικασία σύνταξης και εφαρμογής των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης των λιβαδιών (βοσκότοπων).
Στις 209 σελίδες του βιβλίου συμπυκνώνεται στο χαρτί η εμπειρία σχεδόν 50 ετών του κ. Παπαναστάση, με την πρόσθετη αξιοποίηση της εμπειρίας αρκετών συνεργατών του. Εμπειρία πάνω στον συγκεκριμένο άξονα βελτίωσης των λιβαδιών, που περιγράφεται με αυτό που αποκαλούμε ευρύτερα στη διαχειριστική πρακτική με τον όρο βελτιώσεις βλάστησης. Διαρθρωμένο σε έξι κεφάλαια, που ακολουθούνται από την παράθεση εκτενούς και πλήρους βιβλιογραφίας και από δύο Παραρτήματα, το βιβλίο διατρέχει τις σημαντικότερες επιστημονικές όψεις της οικολογικής ανόρθωσης των υποβαθμισμένων λιβαδικών, αλλά και των φυσικών γενικότερα, οικοσυστημάτων.
Στο πρώτο κεφάλαιο (Έλεγχος Ανεπιθύμητων Φυτών) περιγράφονται βιολογικοί, μηχανικοί και χημικοί μέθοδοι ελέγχου των οικονομικώς ανεπιθύμητων φυτών, όπως φτέρες και αγκαθωτά φυτά. Ιδιαίτερης μνείας κρίνουμε το επίκαιρο κεφάλαιο της ελεγχόμενης καύσης των οικονομικώς ανεπιθύμητων φυτών, με την παράθεση των προϋποθέσεων, του τρόπου εφαρμογής και των συνεπειών της ελεγχόμενης καύσης στο περιβάλλον.
Το κεφάλαιο της Διάνοιξης Πυκνών Θαμνώνων που ακολουθεί καταπιάνεται με ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στη διαχειριστική πρακτική, ως απόρροια της υποβόσκησης και της εγκατάλειψης της υπαίθρου, δηλ. της πύκνωσης των θαμνώνων. Στο κεφάλαιο περιγράφονται οι πιθανοί σκοποί και προϋποθέσεις διάνοιξης αυτών και αναλύονται επισταμένως και συστηματικώς (σε έννοιες προϋποθέσεων και κυρίως κόστους), η εκχέρσωση, η αποψιλωτική υλοτομία, ο θρυμματισμός, η αραίωση και η επίκαιρη στις ημέρες μας ελεγχόμενη καύση, όπως και ο συνδυασμός όλων αυτών των μεθόδων διάνοιξης.
Σε συνέχεια του πρώτου κεφαλαίου, το τρίτο κεφάλαιο με τίτλο Σπορά Επιθυμητών Ποωδών Φυτών δίνει έμφαση στην ανάπτυξη τεχνικών βελτίωσης της παραγόμενης βοσκήσιμης ύλης, με τη βελτίωση της βοτανικής σύνθεσης του φυτοκαλύμματος από οικονομικώς επιθυμητά ποώδη φυτά. Περιγράφονται όλα τα στάδια εγκατάστασης των φυτών, από τους σκοπούς και τις προϋποθέσεις μέχρι την επιλογή των ειδών, την προμήθεια των σπόρων, τη σπορά και τη βόσκηση των σπαρμένων επιφανειών. Ειδική μνεία γίνεται για την εγκατάσταση λειμώνων σε λιβάδια, ως πηγή συμπληρωματικής βοσκήσιμης ύλης.
Τα οικονομικώς επιθυμητά είδη θάμνων και δένδρων αποτελούν το θέμα του τέταρτου κεφαλαίου με τίτλο Φυτεία Επιθυμητών Ξυλωδών Φυτών. Συζητιέται όλο το φάσμα εγκατάστασης (επιλογή, προμήθεια, φύτευση), διαχείρισης, προστασίας και παραγωγικότητας κτηνοτροφικών θάμνων και δένδρων. Τέτοιες φυτείες αποτελούν ζητούμενο στη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική μέσω του οικοσχήματος της Αγροδασοπονίας, και ιδιαίτερα της δασολιβαδικής της μορφής.
Ένα θέμα taboo στη φυτοκομική βελτίωση των λιβαδιών αποτελεί η λίπανση, στην οποία είναι αφιερωμένο το πέμπτο, ομώνυμο κεφάλαιο του βιβλίου. Πέρα από την έμφαση που δίνεται στον σκοπό και τις προϋποθέσεις της λίπανσης, συζητούνται τεχνικά θέματα όπως ο προσδιορισμός της γονιμότητας του εδάφους, οι κατηγορίες λιπασμάτων και η εφαρμογή τους. Ο συγγραφέας αναλύει διεξοδικά τις επιδράσεις της λίπανσης και περιγράφει τις προοπτικές και τους κινδύνους από τη λίπανση των λιβαδιών.
Το έκτο και τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου με τον τίτλο Ένταξη των Φυτοκομικών Έργων στα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης συζητάει τις προϋποθέσεις επιλογής του κατάλληλου φυτοκομικού έργου στα προσφάτως αναδυόμενα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης. Παρατίθενται στοιχεία προμέτρησης και προϋπολογισμού των έργων, και δίνεται έμφαση στη διαχειριστική πράξη των ανορθωμένων, υποβαθμισμένων βοσκοτόπων και λιβαδιών.
Στα δύο Παραρτήματα που κλείνουν το βιβλίο παρατίθενται τα κυριότερα προγράμματα ανόρθωσης των λιβαδιών από το 1975 μέχρι το 2012 (τίτλος, χρονική διάρκεια, φορείς χρηματοδότησης και υλοποίησης) και επιπλέον περιλαμβάνεται κείμενο των συναδέλφων δασολόγων-λιβαδοπόνων κ.κ. Παναγιώτη Πλατή και Απόστολου Αϊναλή σχετικά με την ανάλυση κόστους υλοποίησης των φυτοκομικών έργων.
Με το συγκεκριμένο βιβλίο, αλλά και τα υπόλοιπα βιβλία του κ. Παπαναστάση, η Λιβαδοπονία ως μία πρακτική διαχείρισης του αξιακού στοιχείου της χώρας που ονομάζεται λιβάδια, λαμβάνει τη θέση που της αξίζει στη συνείδηση και θέληση των δασολόγων και άλλων γεωτεχνικών επιστημόνων. Μακάρι αντίστοιχες προσπάθειες να βλέπαμε από όλους τους ακαδημαϊκούς δασκάλους στα πολύτιμα αντικείμενα που διακονούν.
ΚατηγορίεςΚτηνοτροφία - Βοσκότοποι